1. Wyobraź sobie, że jesteś mieszkańcem Krakowa z drugiej połowy XV wieku. W gospodzie ,,Pod Wesołym Jaszczurem' ', w której spędzasz niejeden wieczór, spotykasz pewnego razu francuskiego kupca. - Dziwna to rzecz u was - mówi po łacinie, którą ty także władasz. - Szlachta zdobywa przywileje, szlachta handluje zbożem, szlachta sądzi mieszczan... Czemu nie uderzycie pięścią w stół? U nas mieszczanie walczą o swe prawa w parlamencie. Odwagi wam brak czy co? Napisz, co odpowiesz. Możesz wykorzystać dodatkowe informacje:
a) W drugiej połowie XV wieku mieszczanie stanowili zaledwie 16% ludności Królestwo Polskiego, na Litwie jeszcze mniej.
b) W ogromnej większości miast nie żyło więcej niż tysięcy mieszkańców. Gdańsk - największe miasto w państwie - liczył 30 tysięcy ludzi, Kraków 15-18 tysięcy, Poznań i Lublin po 5 tysięcy.
2. Na podstawie fragmentu ,,Satyry na leniwych chłopów' ' wyjaśnij:
a) O jakim rodzaju pracy chłopów mowa jest w satyrze?
b) Co autor zarzuca kmieciom?
c) Dlaczego, twoim zdaniem, chłopi zachowują się w ten sposób?
Tekst:
Chytrze bydlą z pany kmiecie, Wiele sie w jich siercu plecie. Gdy dzień panu robić mają, Częstokroć odpoczywają. A robią silno obłudnie: Jedwo wynidą pod południe, A na drodze postawają, Rzekomo pługi oprawiają; Żelazną wić doma słoży, A drzewianą na pług włoży; Wprzągają chory dobytek, Chcąc zlechmanić ten dzień wszytek — Bo umyślnie na to godzi, Iż się panu źle urodzi. Gdy pan przydzie, dobrze orze, Gdy odydzie, jako gorze.
bydlić - postępować
sierce - serce
silno - bardzo
jedwo - ledwo
wyniść - wyjść
oprawiać - naprawiać
na to godzić - do tego dążyć
jako gorze - jak najgorzej
1. Jest nas mało. Szlachta jest "potęgą".
Wiesz ile ich jest? Co my możemy...
2
a) leniwią się, nie pracują dokłanie
b) gdy pan widzi pracują dokładnie, gdy nie widzi niedokładnie
c) to ich bunt przeciw wykorzystywaniu chłopów