Question

1. Wymień twórców cyklu sonatowego
2. Opisz dokładnie budowę cyklu sonatowego
3. Opisz budowę allegra sonatowego

Answer 1

1. np. W. A. Mozart, l. van Beethoven, J. Haydn,

2.Cykl sonatowy i jego zastosowanie

 

W twórczości klasyków wiedeńskich dominowały dwa schematy cyklu sonatowego :

schemat 3-częściowy (allegro-adagio-allegro)

schemat 4-częściowy (allegro-adagio-menuet-allegro)

Pierwsza, szybka część sonaty (np. allegro, presto) z reguły ujęta jest w formę sonatową.

Druga część w odróżnieniu od pierwszej posiada tempo wolne (np. adagio, largo, andante) o śpiewnej melodyce i spokojnej rytmice. Odcinek ten zbudowany jest zwykle bardzo swobodnie : np. na wzór formy ABA, wariacji, ronda lub skróconej formy sonatowej.

Jako trzecia część sonaty umieszczone są dworskie tańce stylizowane – menuet (w formie ABA-trio jako B) lub scherzo (o podobnej budowie).

Ostatnia część sonaty, często nazywana finale, posiada zwykle szybkie lub bardzo szybkie tempo (np. allegro, allegro molto, presto, prestissimo itp.). Najczęściej  ujęta jest w formę ronda, czasem posiada formę sonatową.

 

Do głównych form opartych o cykl sonatowy zaliczamy :

sonatę

symfonię

koncert (3-częściowy – brak trzeciego ogniwa)

kwartet

kwintet

3. Forma sonatowa (inaczej allegro sonatowe)

Jedna z podstawowych form muzyki klasycznej i romantycznej. Forma sonatowa składa się ze stałych współczynników – ekspozycja, przetworzenie, repryza oraz niestałych – wstęp, koda (wł. coda).

 

Wstęp

W formie sonatowej często wykazuje zastosowanie wolnego tempa, niekiedy jego motywy są wykorzystywane w przetworzeniu.

 

Ekspozycja

Wyróżnia się cztery odcinki związane z przeciwstawianiem dwóch zasadniczych tematów :

I temat w tonacji zasadniczej zwany tematem głównym, często o energetycznym charakterze; łącznik modulacyjny do nowej tonacji;

II temat, zwany tematem przeciwstawnym, zazwyczaj śpiewny.

W utworach utrzymanych w tonacji majorowej (durowej) występuje on często w tonacji dominanty (np. C – G), w utworach minorowych (molowych) – pojawia się w tonacji równoległej (np. a- C). Możliwy jest jednak również inny stosunek tonacji.

Epilog zawierający myśl końcową w tej samej tonacji co temat drugi, kończący całą ekspozycję.

Wymienione ogólne założenia ekspozycji formy sonatowej są przez kompozytorów w różny sposób realizowane. Obecność dwóch tematów czyli tzw. dualizmu tematycznego uznawana jest za jedną z głównych cech tej formy.

 

Przetworzenie

Ma budowę swobodną, nie ujętą w ustalone schematy. Wykorzystywany bywa materiał motywiczny obu tematów, epilogu lub łącznika, a także bywają wprowadzane ich warianty motywiczne lub motywy zupełnie nowe. Są one poddawane różnym sposobom opracowania, ze szczególnym wykorzystaniem progresji na tle stale zmieniających się tonacji i często wzmożonego ruchu rytmicznego. Punktem kulminacyjnym przetworzenia jest mocna kadencja, wprowadzająca tonację dominantową, przygotowującą wejście repryzy. Niekiedy pojawia się myśl samodzielna, rodzaj nowego tematu. Przetworzenie w najsilniejszym stopniu decyduje o ewolucyjnym, dynamicznym charakterze formy sonatowej.

 

Repryza

Jest zasadniczo powtórzeniem ekspozycji z pewnymi zmianami. Za główną cechę odróżniającą repryzę od ekspozycji wymienia się brak modulacji przed drugim tematem, wskutek czego cała repryza utrzymana jest w tonacji głównej oraz rozwiązanie konfliktów wyrazowych występujących w ekspozycji i przetworzeniu

 

Koda

Szerzej rozbudowane zakończenie. Często o charakterze improwizacyjnym lub oparte na motywach zaczerpniętych z tematów.

*

W muzyce klasycznej forma sonatowa jest podstawą różnych części cyklu sonatowego. Prawie z reguły występuje w pierwszej części cyklu (często w tempie allegro – tzw. allegro sonatowe). Niekiedy pojawia się w finale lub wolnej części, najrzadziej w scherzu, czy menuecie.

 

 

Cały tekst jest moim opracowaniem i jest pisany ręcznie. nie jest to kopia z netu. Pozdrawiam.