Question

1. Wymień 3 największe wady ustroju Rzeczpospolitej i wyjaśnij, w jaki sposób przyczyniły się one do kryzysu i upadku państwa w drugiej połowie XVIII w.

2. Wymień 3 przykłady ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej i wyjaśnij, w jaki sposób przyczyniły się one do kryzysu i upadku państwa w drugiej połowie XVIII w.

Answer 1

1. Praktycznie rzecz biorąc jest wiele czynników, które mogły zaważyć na upadku RP w XVIII wieku. Od nadawań przywilejów i immunitetów szlachcie (rycerstwo, duchowieństwo) np. przywilej koszycki z 1374 roku nadany przez Ludwika Andegaweńskiego. Od końca XV wieku to okres parlamentaryzmu polskiego; sejm walny- 1493 rok. Przełomowym wydarzeniem w mojej opinii była konstytucja „Nihil novi” w 1505 roku, ograniczająca tym samym pozycje władcy. Kolejnym czynnikiem jest liberum veto-po raz pierwszy zastosował właśnie formułę „liberum veto"- wolne nie pozwalam Władysław Siciński w 1652 roku prawdopodobnie chodziło tylko o nieprzedłużanie obrad sejmu. Taki formalny wniosek blokujący obrady sejmu dopiero został użyty w 1699 roku przez Adama Olizara i tam faktycznie zerwano obrady. Od tego czasu szlachta korzystała nagminnie z tego prawa. Często bywało tak, że średnia szlachta była przekupywana przez obce mocarstwa do tego procederu. Trzeba tu powiedzieć o królach wybieranych przez wolną elekcję, często bywało, że władcy w ogóle nie potrafili rządzić byli pod dyktandem obcych mocarstw. Przykładem jest choćby ostatni król elekcyjny-Stanisław August Poniatowski. Tu w ogóle przy jego elekcji widać słabość państwa, bo to Caryca Katarzyna „podsunęła” myśl, żeby wybrać go na króla Polski. 2) Traktat Trzech Czarnych Orłów (Rosja, Austria i Prusy) - było to ustalenie kto ma zostać królem w Polsce po śmierci Augusta II. Wojna Północna 1700-1721 gdzie praktycznie zostaliśmy zniszczeni gospodarczo. Sejm niemy -1717 rok pod naciskiem wojsk rosyjskich.