1. Wyjaśnij, w jaki sposób niżej wymienione cechy przystosowują gady do życia na lądzie:
- skóra pokryta łuskami lub płytkami kostnymi: .........
- lepiej niż u płazów rozwinięte płuca: ..........
- wyspecjalizowane kończyny: ..........
- błony płodowe występujące wewnątrz jaja: ..........
2. Wyjaśnij, dlaczego gady są zaliczane do owodniowców.
3. Wyjaśnij, jakie cechy i dlaczego umożliwiły ptakom zdobycie przestrzeni powietrznej.
4. W skład organizmu człowieka wchodzi przeciętnie 65 % wody, 20 % białek, 10 % tłuszczów, 1 % cukrów, 4 % soli mineralnych.
masa mojego ciała wynosi 49 kg w tym:
woda - .......... kg, białka - ............ kg, tłuszcze - ............. kg, cukry - ........... kg, sole mineralne - ........... kg.
Obliczenia: ........................................................................................
5. Wykaż związek budowy tkanki nabłonkowej z pełnionymi przez nią funkcjami.
6. Podaj dwie różnice w budowie tkanki nabłonkowej i łącznej.
7. Podaj cztery przykłady gruczołów w organiźmie człowieka. Określ, z jakiej tkanki są one zbudowane.
8. Uzasadnij, że budowa tkanki nerwowej jest przystosowaniem do pełnionych przez nią funkcji.
9. Wśród wymienionych narządów podkreśl te, które są zbudowane z tkanki mięśniowej gładkiej.
żołądek, serce, jelito cienkie, tętnica, przepona, jajowód, moczowód, biceps
10. Napisz, jakiej warstwy skóry dotyczy każdy opis.
a) Grubość tej warstwy zależy od okolicy ciała. Ta warstwa jest elastyczna, odporna na urazy mechaniczne, stanowi ochronę narządów wewnętrznych.
Jest to ...............................
b) W tej warstwie znajdują się komórki, które stale się dzielą. W ten sposób powstają wciąż nowe komórki. Przesuwając się na zewnątrz, zastępują one stare, złuszczające się komórki.
Jest to ...............................
c) W tej warstwie występują liczne naczynia krwionośne i limfatyczne oraz milony receptorów, które są zakończeniami komórek nerwowych.
Jest to ...............................
11. Wpisz funkcje pełnione przez następujące elementy skóry
a) gruczoły potowe - ......................................
b) gruczoły łojowe - ......................................
c) receptory dotykowe - ..................................
12. Masa skóry człowieka ważącego 75 kg wynosi 3 kg. Oblicz, jaki procent jego masy ciała stanowi skóra.
13. Opisz, w jaki sposób skóra bierze udział w utrzymywaniu stałej temperatury ciała.
14. Okostna to rodzaj tkanki łącznej pokrywającej powierzchnię kości. Napisz, jakie znaczenie ma ona dla kości.
15. Uzupełnij zdania
Kość jest zbudowana z dwóch podstawowych składników: organicznego i nieorganicznego. Składnik organiczny, zwany .........................., nadaje kości .............................., natomiast składnik nieorganiczny - w postaci.................. i ........................ - nadaje kości ................. .
1. Wyjaśnij, w jaki sposób niżej wymienione cechy przystosowują gady do życia na lądzie:
- skóra pokryta łuskami lub płytkami kostnymi:Zapobiega nadmiernej utracie wody z organizmu,chroni przed parowaniem, chroni przed urazami mechanicznymi,na które narażone są zwierzęta w środowisku lądowym.
- lepiej niż u płazów rozwinięte płuca: U płazów,oddychanie zachodzi częściowo przez skórę. U gadów,całkowicie funkcje oddechowe przejęły płuca,dlatego też są lepiej wyspecjalizowane-muszą zapewnić zwierzęciu optymalną wymianę gazową.
- wyspecjalizowane kończyny: Umożliwiają sprawniejsze poruszanie się w środowisku lądowym.
- błony płodowe występujące wewnątrz jaja: Błony płodowe całkowicie uniezależniają gady od środowiska wodnego. Dzięki nim cały rozwój płodowy może zachodzić w środowisku lądowym
2. Wyjaśnij, dlaczego gady są zaliczane do owodniowców.
Gady zaliczamy do owodniowców,gdyż wytworzyły one błony płodowe. Znajdują się one w jaju,ale dzięki nim,zarodek może rozwijać się poza środowiskiem wodnym.
3. Wyjaśnij, jakie cechy i dlaczego umożliwiły ptakom zdobycie przestrzeni powietrznej.
-przekształcenie kończyn przednich w skrzydła
-lekki,ażurowy szkielet,kości pneumatyczne (wypełniome powiertrzem)
-ciało pokryte piórami
-wytworzenie worków powietrznych
-opływowy kształt ciała,ułatwiający pokonywanie oporu powietrza
-bardzo dobrze wykształcone,odporne na zmęczenie mięśnie
4. W skład organizmu człowieka wchodzi przeciętnie 65 % wody, 20 % białek, 10 % tłuszczów, 1 % cukrów, 4 % soli mineralnych.
masa mojego ciała wynosi 49 kg w tym:
Woda:
49 kg ---------------stanowi-----100%
to X kg wody--------stanowi-----65%
X=65% x 49 kg : 100%= 31,85 kg
Białka:
49 kg ---------------stanowi-----100%
to X kg białka--------stanowi-----20 %
X=20% x 49 kg : 100%= 9,8 kg
Tłuszcze:
49 kg ---------------stanowi-----100%
to X kg tłuszczy--------stanowi-----10 %
X=10 % x 49 kg : 100%= 4,9 kg
Cukry:
49 kg ---------------stanowi-----100%
to X kg cukrów--------stanowi-----1%
X=1% x 49 kg : 100%= 0,49 kg
Sole mineralne:
49 kg ---------------stanowi-----100%
to X kg soli--------stanowi-----4%
X=4% x 49 kg : 100%= 1,96 kg
woda - 31,85 kg, białka - 9,8 kg, tłuszcze - 4,9 kg, cukry -0,49 kg, sole mineralne -1,96 kg.
5. Wykaż związek budowy tkanki nabłonkowej z pełnionymi przez nią funkcjami .
tkanka nabłonkowa-pełni funkcję ochronną,wyściela wszystkie organy i narządy. Jest warstwą ochronną. Skóra pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym,którego poszczególne warstwy ulegają złuszczaniu,ale także regeneracji. Ze względu kontakt ze środowiskiem zewnętrznym,a także możliwość złuszczania,komórki tego nabłonka nie są ukrwione,ani unerwione.
Nabłonek migawkowy-wyściela drogi oddechowe,jego komórki mają na swej powierzchni liczne rzęski,(migawki) które w momencie dostania się obcego ciała do układu oddechowego-przesuwają to ciało w kierunku jamy ustnej lub nosowej,w celu usunięcia go (objawia się to odruchem kaszlu lub kichania)
Nabłonek jednowarstwowy cylindryczny-znajduje się w jelicie cienkim,posiada na swej powierzchni mikrokosmki,które zwiększają powierzchnię chłonną jelita(jego głównym zadaniem jest wchłanianie strawionych związków pokarmowych).Ponadto,jedna warstwa nabłonka ułatwia procesy wchłaniania)
Nabłonek wielorzędowy przejściowy-znajduje się w pęcherzu moczowym.Jego komórki mają zdolność zmiany kształtu (z sześcianów do komórek płaskich),w zależności od ilości zebranego w pęcherzu moczu. Jest to przystosowanie,umożliwiające zmianę objętości pęcherza (kiedy jest pusty,komórki mają kształt wieloscianów,a gdy jest wypełniony moczem,komórki nabłonka są płaskie)
6. Podaj dwie różnice w budowie tkanki nabłonkowej i łącznej.
-Tkanka nabłonkowa,zbudowana z 1 lub kilku warstw komórek;w tkance łącznej oprócz komórek,występuje istota międzykomórkowa,w której mogą znajdować się włókna.
-Tkanka nabłonkowa pełni funkcje,głównie ochronne,wyściela organizm od zewnątrz i od wewnątrz. Tkanka łączna buduje i spaja (łączy) kościec,narządy i układy wewnętrzne,zapobiega ich przemieszczaniu,spełnia też funkcje ochronne, ale nie w tak dużym stopniu jak nabłonki.
7. Podaj cztery przykłady gruczołów w organiźmie człowieka. Określ, z jakiej tkanki są one zbudowane.
Gruczoły:
Ślinianki,trzustka,jajniki,tarczyca
Gruczoły zbudowane są ze specjalnej,wydzielniczej tkanki nabłonkowej.
8. Uzasadnij, że budowa tkanki nerwowej jest przystosowaniem do pełnionych przez nią funkcji.
Komórki tkanki nerwowej to neurony. Ich budowa jest wyspecjalizowana do pełnienia przez nie roli w przewodzeniu,odbieraniu,przekazywaniu i reagowaniu na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne.Ciało komórki posiada 2 rodzaje wypustek: dendryty-przewodzą impulsy z organizmu,do komórki nerwowej i pojedynczy akson(neuryt) przewodzący impulsy nerwowe z ciała komórki na obwód. Przewodzenie impulsu z komórki receptorowej na komórkę efektorową (np. nabłonek wydzielniczy, mięśień) możliwe jest dzięki zakończeniom nerwowym tzw.synapsom( utworzone między aksonem jednej komórki a dendrytem drugiej). Włókna neuronu mogą być pokryte osłonkami (mielinową lub mielinową i komórkową ),co również jest przystosowaniem,do pełnionych przez nie funkcji.Osłonki nie biegną jednak w sposób ciągły, lecz odcinkowo,tworząc tzw. przewężenia Ranviera.
W sklad mieliny wchodza lipidy, tj.: cholesterol, fosfolipidy.
W przewodnictwie nerwowym, mielina spelnia funkcje izolatora, a obecność przewężeń Ranviera umożliwia skokowy przekaz impulsow nerwowych, który jest szybszy i bardziej energooszczedny w porównaniu z falowym rozprzestrzenianiem sie impulsu nerwowego we włóknie bezmielinowym.
9. Wśród wymienionych narządów podkreśl te, które są zbudowane z tkanki mięśniowej gładkiej.
żołądek, serce, jelito cienkie, tętnica, przepona, jajowód, moczowód, biceps
10. Napisz, jakiej warstwy skóry dotyczy każdy opis.
a) Grubość tej warstwy zależy od okolicy ciała. Ta warstwa jest elastyczna, odporna na urazy mechaniczne, stanowi ochronę narządów wewnętrznych.
Jest to warstwa podskórna
b) W tej warstwie znajdują się komórki, które stale się dzielą. W ten sposób powstają wciąż nowe komórki. Przesuwając się na zewnątrz, zastępują one stare, złuszczające się komórki .
Jest to warstwa nabłonkowa
c) W tej warstwie występują liczne naczynia krwionośne i limfatyczne oraz milony receptorów, które są zakończeniami komórek nerwowych.
Jest to skóra właściwa
11. Wpisz funkcje pełnione przez następujące elementy skóry
a) gruczoły potowe - funkcja termoregulacyjna (chłodzą organizm,podczas wysokich temperatur)
b) gruczoły łojowe - funkcja natłuszczająca,chroni naskórek i skórę przed nadmiernym wysychaniem,a także stanowi barierę antybakteryjną.
c) receptory dotykowe -komórki odbierające bodźce tj. ucisk,ból,zmiany temperatury,znajdują się w skórze.
12. Masa skóry człowieka ważącego 75 kg wynosi 3 kg. Oblicz, jaki procent jego masy ciała stanowi skóra.
75kg-------stanowi------100%
3kg-------stanowi--------X%
X= 3kg x 100% : 75kg= 4% (% jaki stanowi skóra)
13. Opisz, w jaki sposób skóra bierze udział w utrzymywaniu stałej temperatury ciała.
W skórze właściwej znajdują się receptory temperatury. Kiedy jest chłodno,naczynia krwionośne obkurczają się,spada ciśnienie krwi (zapobiega to utracie ciepła). Ponadto zamykają się też pory w skórze, na ciele widoczna jest tzw. ,,gęsia skórka". W przypadku podwyższonej temperatury,sytuacja jest odwrotna. Naczynia w skórze rozszerzają się,wzrasta ciśnienie krwi,otwierają się pory, pobudzeniu ulegają gruczoły potowe,znajdujące się w skórze , które wydzielają pot,będący elementem chłodzącym
14. Okostna to rodzaj tkanki łącznej pokrywającej powierzchnię kości. Napisz, jakie znaczenie ma ona dla kości.
Okostna to warstwa ochronna kości, odżywia ona i unerwia kość. Ponadto,znajdują się w niej komórki kościotwórcze (osteoblasty),które regenerują uszkodzoną kość np.po złamaniu. Ogólnie: Okostna pełni funkcje ochronne,odżywcze i regeneracyjne.
15. Uzupełnij zdania
Kość jest zbudowana z dwóch podstawowych składników : organicznego i nieorganicznego. Składnik organiczny, zwany OSSEINĄ , nadaje kości , giętkość,miękkość i elastyczność, natomiast składnik nieorganiczny - w postaci węglanów i fosforanów wapnia- nadaje kości wytrzymałość i twardość.