Question

1. Wyjaśnij pojęcie ,,relikt'' .

2. Uzupełnij luki w tekście: Osada w Biskupinie została odkryta niedaleko .......(1)...... w roki ..........(2).......... przez uczniów, którzy odkryli na brzegu jeziora wystające z wody drewniane bale. Biskupin był osadą warowną (obronną) powstałą w .......(3)........ wieku p.n.e. Zamieszkiwała ją ludność prasłowiańska kultury .......(4)............

3. Wyjasnij pojęcie ,,kultura łużycka'' .

Answer 1

1. 1) w biologii ograniczona w swoim rozmieszczeniu populacja roślin lub zwierząt będąca pozostałością dawnego, większego zasięgu.
Relikt klimatyczny - związany z chłodnymi i ubogimi siedliskami (torfowiskami, źródliskami, skałami), pozostałość epoki zlodowaceń (np. jeziorny skorupiak skrzelopływka tatrzańska Branchinecta paludosa lub torfowiskowa brzoza karłowata Betula nana - relikty glacjalne).
Relikt topograficzny - związany ze starymi elementami rzeźby terenu, które obecnie zanikają w wyniku procesów geomorfologicznych (peneplena), np. oderwane stanowisko jodły Abies alba w Puszczy Białowieskiej.
Relikt edaficzny - występujący na typach gleb, które dawniej były szerzej rozprzestrzenione i obecnie występują w niewielu miejscach, np. słonorośla i rośliny wydmowe występujące w głębi lądu, świadczące o wycofaniu się morza (relikty litoralne).
2) w geologii termin stosowany do określenia utworu geologicznego (minerału lub skały), formy krajobrazu, zjawiska lub formy rzeźby, które przetrwały w postaci pierwotnej mimo zmian warunków środowiska.
Do tego typu reliktów należą:
a) minerały reliktowe - występujące w skałach metamorficznych, które przetrwały w niezmienionej formie pomimo zmian fizyczno-chemicznych w czasie procesu przeobrażania (metamorfozy) skały.
b) jeziora reliktowe - stanowiące pozostałość po morzu lub większym jeziorze. Powstają w wyniku odizolowania ich od zbiornika macierzystego wskutek procesów tektonicznych (np. wypiętrzenie garbu) lub obniżania się poziomu wody spowodowanego zmianami klimatycznymi (m.in. Morze Kaspijskie, Wielkie Jezioro Słone, Jezioro Nezyderskie).
Mogą tworzyć się również współcześnie na skutek nieprzemyślanej gospodarki człowieka - np. zmniejszanie się powierzchni Jeziora Aralskiego
c) lód reliktowy - stanowiący pozostałość lodowca, zagrzebany pod grubą warstwą osadów.
d) wody reliktowe - słone wody morskie stanowiące pozostałość po pradawnych morzach, zachowane do dziś w osadach geologicznych. Występują m.in. na obszarze Karpat, towarzysząc ropie naftowej.
e) gleby reliktowe - powstałe we wcześniejszych okresach geologicznych, a następnie przykryte warstwą osadów i ponownie odsłonięte w wyniku erozji.

2. (1) puszczy noteckiej (2) w 1933 r (3) XIV w p.n.e (4) łużyckiej

3. Łużycka kultura, termin posiadający różne znaczenia wśród archeologów różnych krajów. Najszerzej ujmowany w polskiej literaturze archeologicznej, jako kultura obejmująca w epoce brązu, a także wczesnej epoce żelaza (ok. 1400-300 p.n.e.) w zasadzie całość ziem polskich leżących w dorzeczu Odry i Wisły, w kierunku wschodnim wykraczając poza granice Polski na zachodnią część Wołynia, obejmująca ponadto północno-wschodnią i północną część Czech, Saksonię z Łużycami, wschodnią część Turyngii i znaczną część Brandenburgii, leżące w dorzeczu górnej i środkowej Łaby.
Nazwa pochodzi od cmentarzysk popielnicowych tej kultury odkrytych na Łużycach. Obecnie odrzuca się zarówno koncepcję ukształtowania się kultury łużyckiej na jednym terytorium, jak i później przyjmowany podział na dwie strefy: zachodnią, która wykształciła się ok. 1400 na podłożu miejscowego osadnictwa przy silnych wpływach znad środkowego Dunaju, oraz wschodnią, która powstała w XIII-XII w.p.n.e. na podłożu kultury trzcinieckiej.