Question

1 Wybierz dwa gruczoły wydzielania wewnętrznego oraz opisz je. 2. Podaj przykład hormonów o działaniu antagonistycznym oraz podaj ich działanie

Answer 1

 2.Insulina - obniża poziom glukozy we krwi i glukagon - podwyższa poziom glukozy we krwi
Kalcytonina - obniża poziom jonów wapnia we krwi i parathormon - podwyższa poziom jonów wapnia

 

1.Gruczoły wydzielania wewnętrznego to gruczoły,które nie mają dróg odprowadzających,wydzielinę bezpośrednio wydzielają do krwii.Inaczej gruczoły wydzielania wewnętrznego to gruczoły endokrynne.Gruczoły wydzielania wewnętrznego (dokrewne) spełniają ważną rolę w organizmie. Hormony wydzielane przez gruczoły dokrewne wywierają wpływ na wszystkie prawie tkanki i narządy, regulują procesy przemiany materii, są niezbędne dla prawidłowego rozwoju i wzrostu. Wśród gruczołów dokrewnych szczególne znaczenie ma przysadka mózgowa, której hormony pobudzają inne gruczoły dokrewne do czynności wydzielniczej. Poza hormonami aktywującymi czynność tarczycy, nadnerczy, trzustki i gonad przysadka wydziela hormon wzrostu działający bezpośrednio na różne tkanki, adiuretynę regulującą gospodarkę wodną i hormony działające na mięśnie gładkie. Czynność przysadki zależy z kolei od bodźców płynących z ośrodkowego układu nerwowego (podwzgórza), a kształtuje się również pod wpływem bodźców płynących z innych gruczołów dokrewnych w ramach mechanizmów sprzężenia zwrotnego. Hormony wydzielane przez tarczycę pobudzają procesy metaboliczne w organizmie, przyśpieszają dojrzewanie kości, wpływają na rozwój umysłowy. Hormony nadnerczy spełniają wielorakie funkcje. Kora nadnerczy wydziela hormony regulujące m.in. przemianę elektrolitów, przemianę węglowodanów i tłuszczów, wpływających również na kształtowanie się dru-gorzędowych cech płciowych. Część rdzenia nadnerczy wydziela ka-techolaminy, działające na układ nerwowy i mięsień sercowy. Ważna rola w regulowaniu przemiany węglowodanów, białka i tłuszczów przypada hormonom trzustki. Dla zróżnicowania i wykształcenia się prawidłowych cech płciowych oraz zdolności płodzenia niezbędna jest wewnątrzwydzielnicza czynność gonad (gruczołów płciowych). Centralną rolę w regulowaniu przemiany wapniowo-fosforo-wej i w prawidłowej mineralizacji kości odgrywają gruczoły przytarczyczne. Choroby gruczołów dokrewnych występują z różną częstością w wieku dziecięcym. Rzadko spotyka się choroby przysadki, gruczołów przytarczycznych, gruczołów płciowych, stosunkowo częstsze są choroby tarczycy, nadnerczy i trzustki. Częstość występo­wania cukrzycy wywołanej niedoborem hormonu trzustki — insuliny, ocenia się wśród dzieci na 0,25—0,4%.
Etiologia i patogeneza
Zaburzenia gruczołów wewnętrznego wydzielania mają wielorakie przyczyny. Nie wszystkie choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego mają ustaloną etiologię. Do znanych przyczyn chorób gruczołów dokrewnych należą: urazy okołoporodowe, zakażenia, zatrucia, niedobory niektórych mikroelementów (np. niedobór jodu w cho­robach tarczycy), nowotwory. Zaburzenia gruczołów wewnętrznego wydzielania mogą występować jako choroby dziedziczne, uwarun- kowane brakiem enzymów, niezbędnych do produkcji poszczególnych hormonów. Brak prawidłowego dojrzewania gruczołów do­krewnych ma miejsce w niektórych zaburzeniach liczby i konfiguracji chromosomów. Zaburzenia gruczołów wewnętrznego wydzielania mogą być dwukierunkowe, związane z ich nadczynnością lub nie do-czynością. Przykładem nadczynności przysadki może być nadmierny wzrost lub zwiększone zatrzymanie wody w organizmie. Przy niedoczynności przysadki występuje karłowatość (brak hormonu wzrostu) lub moczówka prosta (brak adiuretyny). Nadczynność i niedoczynność przysadki mózgowej wywołuje również nadczynność lub niedoczynność innych gruczołów dokrewnych, w stosunku do których przysadka spełnia rolę nadrzędną. Nadczynność tarczycy prowadzi do nadmiernego wzmożenia przemiany materii, niedoczynność tarczycy wyraża się obniżeniem przemiany materii, zahamowaniem wzrostu, opóźnieniem dojrzewania szkieletowego, niedorozwojem umysłowym. Nadczynność gruczołów przytarczycznych powoduje zmiany zwyrodnieniowe w układzie kostnym, tworzenie się kamieni w nerkach i drogach moczowych. Przy niedoczynności gruczołów przytarczycznych dochodzi do spadku poziomu wapnia we krwi, do rozwoju tężyczki, niedostatecznej mineralizacji kości. Rzadko występująca nadczynność wewnątrzwydzielnicza trzustki powoduje ciężkie stany niedocukrzenia. Następstwem niedostatecznego wytwarzania przez trzustkę insuliny jest cukrzyca. Wzmożona produkcja hormonów kory nadnerczy może prowadzić do rozwoju zespołów chorobowych cechujących się otyłością, nadciśnieniem, zaburzeniami elektrolitowymi. Wybiórczy brak syntezy niektórych tylko hormonów kory nadnerczy (kortyzonu) wzmaga aktywność przysadki w zakresie wydzielania hormonu pobudzającego wydziel-niczoczynne elementy kory nadnerczy. Powoduje to wzrost wydalania androgenów nadnerczowych, co wyraża się u dziewczynek rzekomym obojnactwem, a u chłopców przyśpieszeniem rozwoju dru-gorzędowych cech płciowych. Ostra niewydolność nadnerczy wywołuje znaczne wyniszczenie, niedociśnienie, niedocukrzenie, nadmierną pigmentację skóry, jak również ciężkie zaburzenia elektroli­towe. Nadczynność gruczołów płciowych wywołuje prawdziwe przed- t wczesne dojrzewanie płciowe (mówimy o nim, gdy rozwój cech płciowych drugorzędowych i pierwszorzędowych nasila się wyraźnie u dziewczynek przed ukończeniem ośmiu, a u chłopców przed ukończeniem jedenastu lat życia). Niedoczynność gruczołów płciowych powoduje zahamowanie dojrzewania płciowego z następową bezpłodnością.