1. Podaj genezę pojęcia "tyrteizm". 2. Jakie znasz przypowieści biblijne? Określ zawarte w nich pouczenie. 3. Podaj genezę i współczesne znaczenie pojęć:syn marnotrawny, zakazany owoc, hiobowe wieści? 4. Dlaczego Hioba nazywamy archetypem cierpienia niezawinionego? 5. Wymień znane ci utwory średniowieczne o tematyce religijnej.Omów problematykę dwu dowolnie wybranych. 6. Co wiesz na temat średniowiecznych liryków maryjnych? 7. Podaj informacje na temat znanego Ci rycerza średniowiecznego
manda
1.tyrteizm- Tyrtejska poezja tj. poezja pobudzająca do walki ( nazwa pochodzi od imienia greckiego poety Tyrteusza z VII w. p.n.e.) Formułowała ona charakterystyczne dla tego czasu ideału patriotyzmu i postaw politycznych: wzywała Polaków do gwałtownej i bezkompromisowej walki o niepodległość, do żołnierskiego bohaterstwa, do natychmiastowego złożenia ofiary z własnego życia, do zemsty za krzywdy wyrządzone narodowi. Ukazywała wszystkim perspektywę wolności za cenę walki i śmierci, "tryumfu albo zgonu". Wolności nadawała najwyższą rangę, żądała bezwzględnego utożsamienia się z ojczyzną. 2.W " Przypowieści o siewcy" ziarno rzucane staje się symbolem nowego życia w sensie duchowym i biologicznym. Ziarna padały na drogę, skąd wydziobały je ptaki, na skałę, gdzie wyschło na słońcu, pomiędzy ciernie, gdzie zostało zagłuszone przez chwasty. Jedno ziarno padło na żyzną glebę i wydało plon "trzydziestokrotny, sześćdziesięciokrotny, stokrotny". W interpretacji tej przypowieści są ukazane różne relacje człowiek - Bóg: od obojętności na słowo Boże, poprzez odwrócenie się od Boga i zagubienie Jego słowa w natłoku spraw światowych - życia codziennego, po twórczą moc słowa Bożego, które owocuje w duszy, zaszczepia w niej dobro i staje się początkiem wzrostu życia duchowego, autentycznego kontaktu człowieka z Bogiem. 3.syn marnotrawny- Autor zawarł w opowiadaniu przykład dobrego i złego zachowania dziecka. Ojciec zaś dla obu jest sprawiedliwy, dobry, miłosierny – dosłownie. Alegorycznie – ojciec to Bóg Ojciec, a Jego synowie to typy ludzkie przyjmujące różne postawy wobec przykazań i Boga. Nawołuje ona do powracania, dostrzegania swoich błędów i chęci ich poprawy. Przebaczający ojciec stanowi alegorię miłosiernego i wyrozumiałego Boga, który nakazuje cieszyć się z powracania(grzeszników na Jego drogę ). zakazany owoc-Jak podaje „Księga Rodzaju” człowiek stworzony przez Boga zamieszkał w pięknym ogrodzie pełnym bujnej roślinności i drzew owocowych. Z wszystkich mógł się częstować, jedynie z „drzewa poznania dobra i zła” było to zabronione pod karą śmierci. Niestety, zakaz został złamany przez Adama i Ewę, którzy za to zostali wypędzeni z raju. Dwa drzewa rajskie są symbolami: "drzewo życia" - symbolem nieśmiertelności, jakim się cieszył człowiek przed upadkiem; "drzewo poznania dobra i zła" - symbolem osądzania tego, co jest moralnie dobre, a co złe. Niektórzy, podkreślając związek obu drzew z życiem, upatrują w drugim możliwość przekazywania życia doczesnego drogą współżycia obu płci. hiobowe wieści- Frazeologizm wywodzi się z „Księgi Hioba”. Hiob żył w kraju Hus, był bogobojnym, prawym i uczciwym człowiekiem. Szatan jednak podczas rozmowy z Bogiem poddał w wątpliwość bezinteresowność jego postępowania, ponieważ Hiob był bogaty i dobrze mu się wiodło. Bóg wobec takich zarzutów zgodził się poddać go próbie... Zaczęło się źle dziać w jego życiu. Nieustannie docierały do niego okropne wiadomości. Szatan pozbawił go majątku, doprowadził do śmierci jego dzieci, poraził trądem a mimo to Hiob jest cały czas wierny Bogu, który nagrodził go za to przywróceniem zdrowia, pomnożeniem majątku i liczną rodziną. 6.Bogurodzica- Podmiot zwraca się do Bogurodzicy, aby ze względu na swojego Syna spełniła prośby z jakimi zwracają się do niej ludzie jest orędowniczką. W zwrotce drugiej następuje zmiana adresata, którym jest Chrystus. Podmiot zbiorowy zwraca się do Niego, aby za pośrednictwem Jana Chrzciciela spełnił prośby. Obie strofy kończą się refrenem Kyrie eleison. Obecność w utworze trzech adresatów ? Chrystusa, Maryi i Jana Chrzciciela przypomina wzorzec - deesis. Według niego centralną postacią jest Chrystus, występuje On wraz z Matką Bożą i Janem Chrzcicielem, którzy pełnią funkcję pośredników między Bogiem a człowiekiem.
ona charakterystyczne dla tego czasu ideału patriotyzmu i postaw politycznych: wzywała Polaków do gwałtownej i bezkompromisowej walki o niepodległość, do żołnierskiego bohaterstwa, do natychmiastowego złożenia ofiary z własnego życia, do zemsty za krzywdy wyrządzone narodowi. Ukazywała wszystkim perspektywę wolności za cenę walki i śmierci, "tryumfu albo zgonu". Wolności nadawała najwyższą rangę, żądała bezwzględnego utożsamienia się z ojczyzną.
2.W " Przypowieści
o siewcy" ziarno rzucane staje się symbolem nowego życia w
sensie duchowym i biologicznym. Ziarna
padały na drogę, skąd
wydziobały je ptaki, na skałę, gdzie wyschło na słońcu,
pomiędzy ciernie, gdzie zostało zagłuszone przez chwasty. Jedno
ziarno padło na żyzną glebę i wydało plon "trzydziestokrotny,
sześćdziesięciokrotny, stokrotny". W interpretacji tej
przypowieści są ukazane różne relacje człowiek - Bóg:
od obojętności na słowo Boże, poprzez odwrócenie się od
Boga i zagubienie Jego słowa w natłoku spraw światowych - życia
codziennego, po twórczą moc słowa Bożego, które
owocuje w duszy, zaszczepia w niej dobro i staje się początkiem
wzrostu życia duchowego, autentycznego kontaktu człowieka z Bogiem.
3.syn marnotrawny- Autor zawarł w opowiadaniu przykład dobrego i złego zachowania
dziecka. Ojciec zaś dla obu jest sprawiedliwy, dobry, miłosierny – dosłownie.
Alegorycznie – ojciec to Bóg Ojciec, a Jego synowie to typy ludzkie
przyjmujące różne postawy wobec przykazań i Boga. Nawołuje ona do powracania,
dostrzegania swoich błędów i chęci ich poprawy. Przebaczający ojciec stanowi
alegorię miłosiernego i wyrozumiałego Boga, który nakazuje cieszyć się z powracania(grzeszników na Jego drogę ).
zakazany owoc-Jak podaje „Księga Rodzaju” człowiek stworzony przez Boga zamieszkał w pięknym ogrodzie pełnym bujnej roślinności
i drzew owocowych. Z wszystkich mógł się częstować, jedynie z „drzewa poznania dobra i zła” było to zabronione pod karą śmierci. Niestety, zakaz został złamany przez Adama i Ewę, którzy za to zostali wypędzeni z raju.
Dwa drzewa rajskie są symbolami: "drzewo życia" - symbolem nieśmiertelności, jakim się cieszył człowiek przed upadkiem; "drzewo poznania dobra i zła" - symbolem osądzania tego, co jest moralnie dobre, a co złe. Niektórzy, podkreślając związek obu drzew z życiem, upatrują w drugim możliwość przekazywania życia doczesnego drogą współżycia obu płci.
hiobowe wieści- Frazeologizm wywodzi się z „Księgi Hioba”. Hiob żył w kraju Hus, był bogobojnym, prawym i uczciwym człowiekiem.
Szatan jednak podczas rozmowy z Bogiem poddał w wątpliwość bezinteresowność jego postępowania, ponieważ Hiob był bogaty i dobrze mu się wiodło. Bóg wobec takich zarzutów zgodził się poddać go próbie... Zaczęło się źle dziać w jego życiu. Nieustannie docierały do niego okropne wiadomości. Szatan pozbawił go majątku, doprowadził do śmierci jego dzieci, poraził trądem a mimo to Hiob jest cały czas wierny Bogu, który nagrodził go za to przywróceniem zdrowia, pomnożeniem majątku i liczną rodziną.
6.Bogurodzica- Podmiot zwraca się do Bogurodzicy, aby ze względu na swojego Syna spełniła prośby z jakimi zwracają się do niej ludzie jest orędowniczką. W zwrotce drugiej następuje zmiana adresata, którym jest Chrystus. Podmiot zbiorowy zwraca się do Niego, aby za pośrednictwem Jana Chrzciciela spełnił prośby. Obie strofy kończą się refrenem Kyrie eleison. Obecność w utworze trzech adresatów ? Chrystusa, Maryi i Jana Chrzciciela przypomina wzorzec - deesis. Według niego centralną postacią jest Chrystus, występuje On wraz z Matką Bożą i Janem Chrzcicielem, którzy pełnią funkcję pośredników między Bogiem a człowiekiem.