Question

1. Opisz grnicę polsko rosyjską z traktatu ryskigo.

2. Opisz zmiany w polityce Włoch jakie wprowaził Mussolini.

Answer 1

1)18 III 1921, Ryga
Traktat pokojowy kończący wojnę polsko-sowiecką 1919-1920 r.

Komentarz: Wojna polsko-sowiecka rozpoczęła się 17 II 1919 r. potyczką obok miasteczka Mosty nad Niemnem. W sposób formalny nie została nigdy wypowiedziana, wybuchła de facto przez zetknięcie się i starcie dwóch armii zajmujących terytoria białoruskie i ukraińskie, z których wycofywały się okupacyjne wojska niemieckie.

Pierwsze nieudane próby negocjacji pokojowych podjęto w lipcu 1919 r. w Białowieży i w listopadzie w Mikaszewiczach. Same pertraktacje pokojowe rozpoczęły się 17 VIII 1920 r. w Mińsku. Po incydencie wymierzonym przeciwko polskiej delegacji rokowania przeniesiono do Rygi, gdzie zostały wznowione 21 września. Delegacji polskiej przewodniczył Jan Dąbski, a rosyjsko-ukraińskiej Adolf Joffe.

12 X 1920 r. podpisano preliminaryjny traktat pokoju i umowę o rozejmie między Polską a RSFR i USRR. Została wytyczona granica między Polską z jednej, a Ukrainą i Białorusią z drugiej strony. Granica ta przebiegała wzdłuż rzeki Dźwiny, dalej na południe i południowy wschód do rzeki Wilii, stąd ku południowi do rzeki Łań, aż do ujścia jej do Prypeci, rzeką Stwiga, przez miasto Korzec, rzeką Horyń, miejscowość Białozorkę, a następnie linią rzeki Zbrucz. Umowa o rozejmie przewidywała przerwanie przez obie strony działań wojennych 18 X 1920 r.

Na mocy traktatu Rosja i Ukraina zgodziły się zwrócić Polsce przedmioty wywiezione z jej terytorium po 1772 r., a mianowicie trofea wojenne, biblioteki i zbiory archiwalne.
Po pięciomiesięcznych rokowaniach 18 III 1921 r. został podpisany traktat pokojowy. Ze strony polskiej podpisali go Jan Dąbski, Stanisław Kauzik, Edward Lechowicz, Henryk Strasburger i Leon Wasilewski, zaś ze strony RSFRR i USRR – Adolf Joffe, Jakub Hanecki, Emanuel Kwiring, Jurij Kociubiński i Lew Oboleński. 16 IV 1921 r. Naczelnik Państwa ratyfikował traktat, a 30 kwietnia odbyła się w Moskwie wymiana dokumentów ratyfikacyjnych.

Traktat pokojowy podpisany w Rydze obejmował 26 artykułów regulujących sprawy terytorialne, polityczno-prawne, kulturalne i majątkowe. Wytyczał przebieg granicy polsko-sowieckiej, zawierał zobowiązanie nie ingerowania w sprawy wewnętrzne partnera, określał prawo opcji i repatriacji ludności, ustanawiał ochronę praw w zakresie kultury, języka i religii mniejszości narodowych, każdy z sygnatariuszy przyrzekł ogłoszenie w stosunku do obywateli strony drugiej amnestii za przestępstwa polityczne, strony zrzekły się wzajemnie zwrotu kosztów wojennych. Rosja i Ukraina zgodziły się zwrócić Polsce przedmioty wywiezione z jej terytorium po 1772 r., a mianowicie trofea wojenne, biblioteki i zbiory archiwalne. Z tytułu aktywnego udziału ziem polskich w życiu gospodarczym byłego imperium rosyjskiego Polska miała otrzymać w ciągu roku 30 mln rubli złotych w monetach złotych lub sztabach. Do Polski miały też wrócić wywiezione urządzenia przemysłowe i tabor kolejowy. Do traktatu dodano załączniki regulujące w szczegółach wykonanie części jego postanowień, m.in. w sprawach gospodarczych i repatriacji. (Eugenia Szymczuk)