Question

1 Ojczyzną był język i mowa - rola kultury dla zachowania polskiej tożsamości narodowej pod zaborami.

2 Różne formy walki o prawa narodowe Polaków i niepodległość.

3 kierunki i tendencje w literaturze i prasie w II połowie i na początku XX w.

Answer 1

2.Już nasi pradawni przodkowie, począwszy od Australopiteków, żyli w grupach i stawali w obronie innych osobników w razie zagrożenia. Z czasem u Homo Sapiens wykształciło się poczucie przynależności narodowej i przywiązanie do rodaków. Te uczucia przyczyniały się do wybuchów powstań i walk o niepodległość, kiedy to odbierano komuś ojczyznę. W dziejach Polski jednym z takich burzliwych okresów, był czas zaborów przypadający na lata 1795-1918. Klęska powstania kościuszkowskiego (16 listopada 1794 r.) została zakończona III rozbiorem ( 3 stycznia 1795)- państwo, którego początki sięgały X wieku, zniknęło z mapy Europy. Przestało istnieć wojsko polskie, uległ likwidacji sejm i sejmiki ziemskie, a miejsce tymczasowych władz okupacyjnych zajęła administracja państw zaborczych. Dotychczasowy symbol państwa polskiego- zamek królewski na Wawelu- zamieniony został na koszary, a znajdujące się tam insygnia koronacyjne Prusacy wywieźli do Berlina. Dał się we znaki kryzys gospodarczy. Najgorszą sytuację mieli Polacy spod zaboru Austriackiego i Pruskiego, ponieważ oba te państwa walczyły jeszcze z rewolucyjną Francją, dlatego też wprowadziły na tych terenach dotkliwy ucisk podatkowy i przymusowy pobór rekrutów, którzy trafiali na wiele lat do obcej armii. Zaborcy starali się, aby Polacy ulegli wynarodowieniu, ale mimo to, ich poczucie tożsamości narodowej nie zniknęło. Mieli różne koncepcje walki o odrodzenie państwa, niektóre z nich miały większą szansę inne mniejszą na uzyskanie obranego celu. Już w dwa lata po podpisaniu aktu rozbiorowego powstała tzw. Liga Narodów, która odegrała znaczną rolę w podtrzymywaniu idei walki. Należy wspomnieć również o trzech silnych powstaniach: listopadowym (1830), krakowskim (1846) oraz styczniowym ( 1863). Bardzo duże znaczenie miał wówczas także Napoleon Bonaparte, w którym Polacy żywili nadzieję przez dość długi okres czasu. Masowo powstawały różne tajne i jawne stowarzyszenia, partie polityczne roztrząsające sprawę niepodległości Polski. Ostatecznie dopiero po I wojnie światowej, państwo polskie zostało wskrzeszone ( jesień 1918r.). Dzień 11 listopada uznawany jest za święto narodowe, ponieważ wtedy Polska odzyskała niepodległość.
Pierwsze lata po upadku państwa polskiego to okres poszukiwań dróg zmierzających do podjęcia walki o utraconą niepodległość. Na emigracji wyłoniły się ośrodki patriotyczne, których członkowie uważali, że niepodległość można odzyskać przy zbrojnej pomocy z zewnątrz. Na przykład w Paryżu w sierpniu 1795 r. powstała Deputacja- organizacja o charakterze lewicowym. Wyłoniła się również Agencja ( bardziej umiarkowana), z którą związany był Józef Wybicki. Agencja prowadziła działalność dyplomatyczną w państwach uznawanych za sojuszników sprawy polskiej. Oba ugrupowania zgadzały się w najważniejszej kwestii- utworzenia armii polskiej na emigracji.
Z końcem września 1796 r. do Paryża przybył generał Dąbrowski. Przedstawił do Dyrektoriatu projekt sformowania legionów polskich przy armiach francuskich. Ostateczną decyzję wyraził Bonaparte, naczelny dowódca armii francuskiej we Włoszech. Już 9 stycznia 1797 r. podpisano konwencję między rządem Republiki Lombardzkiej a generałem Dąbrowskim. Już w maju Legiony podzielono na trzybatalionowe legie ( 1.- J. Wielhorski; 2.- F. Rymkiewicz; 3.- W. Aksamitowski). Odrodzenie wojska polskiego bardzo silnie odbiło się w świadomości Polaków, gdyż było to dla nich gwarancją odrodzenia ojczyzny. Kiedy do Paryża przybył Wybicki, wzruszył się znakami narodowymi i polskimi mundurami aż tak, że napisał pieśń „Jeszcze Polska nie umarła”. Przeszła ona do historii jako „Mazurek Dąbrowskiego”. Legion odśpiewał ją w 1798 r. po wysłuchaniu rozkazu Dąbrowskiego z okazji wkroczenia do Rzymu.
Polacy zawierzający w Napoleona, przeliczyli się jednak, gdyż zawarł on pokój z Austrią w Campo Formio, co automatycznie odsuwało na nieokreślony czas wkroczenie Legionów Polskich do środkowej części Europy. Napoleon wykorzystywał nowo stworzone wojsko polskie w różnych bitwach np. pod Legnano, w Mantui, czy na San Domingo, gdzie wysłał je, gdy ich obecność stała się kłopotliwa. I to właśnie tam poległa większa część wojska.
Jednak wśród Polaków znowu odżyły nadzieje związane z Napoleonem, kiedy to Francja pokonała Prusy w 1806 r. Na początku listopada Dąbrowski i Wybicki nawoływali rodaków do udziału w powstaniu przeciw zaborcy pruskiemu oraz zachęcali do tworzenia wojska. Niedługo potem Wielkopolska była wolna.
Kolejnym krokiem do zaspokojenia polskich dążeń niepodległościowych był traktat tylżycki podpisany w 1807 r. Wówczas to zadecydowano o powstaniu Księstwa Warszawskiego ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego. Austria nie uznała tego traktatu i ruszyła na Księstwo, lecz armia Poniatowskiego stawiła skuteczny opór pod Raszynem. Generał wydał odezwę wzywającą do powstania przeciw Austriakom ( w Galicji). Wiele ludzi chwyciło za broń- nawet młodzież szlachecka i chłopi. Do Księstwa Warszawskiego przyłączono 4 nowe departamenty, jednak nie przetrwało ono długo, bo już w 1812 r. zostało ono zajęte przez wojska carskie.
Kiedy zakończono ekspansje Napoleona (wygrana koalicji antyfrancuskiej w bitwie pod Waterloo 18 sierpnia 1815), zorganizowano Kongres Wiedeński, aby dyskutować nad kwestią przyszłej Europy. Zadecydowano wówczas powstaniu Królestwa Polskiego połączonego unią personalną z Rosją. Polityka rosyjska względem Królestwa była niezadowalająca dla Polaków (brak zainteresowania, łamanie konstytucji). Zaczęły powstawać nowe ugrupowania spiskowe. Major W.Łukasiewicz utworzył w 1819 r. Wolnomularstwo Narodowe ( MASONERIA), a po jego rozwiązaniu Towarzystwo Patriotyczne. Ich celem była niepodległość Polski, ale nie określano czasu ani sposobu jej osiągnięcia. Większość organizacji zostało rozbitych w latach 1823-1835 podczas nagonkiNowosilcowa. Kolejne bardziej znaczące ugrupowanie powstało później dopiero w 1829 r., a było to Sprzysiężenie Podchorążych Wysockiego, które wysunęło hasło walki o niepodległość.
Oprócz organizacji zafascynowanych ideami romantyzmu, powstawały również związki o nastawieniu typowo pozytywistycznym-czyli stawiającym na pracę u podstaw. Można do nich zaliczyć związki młodzieży uniwersyteckiej, których celem było samokształcenie i wzmocnienie poczucia narodowego, czy chociażby tajne loże masońskie, gromadzące elitę kulturalną i polityczną Królestwa, kładące nacisk na rozwój oświaty.
Kiedy Europę ogarnęła fala wystąpień narodowych i rewolucyjnych (Belgia walczyła o niepodległość) znacznie ożywiła się działalność spiskowa w kraju. Decyzję o rozpoczęciu działań podjęto szybko, pomimo niesprzyjających warunków. Wieczorem 29 listopada 1830 r. grupa z S. Goszczyńskim na czele zaatakowała pałac belwederski- siedzibę ks. Konstantego. Powstanie uratował wtedy lud Warszawy, który opanował arsenał i wypędził ze stolicy rosyjskich żołnierzy. Jednak nieodpowiedni dobór władz spowodował klęskę powstańców w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831r. Wkrótce- 6 września Rosjanie zajęli także Warszawę, a kontynuacją walki rozpoczętej „nocą listopadową” miała być emigracja.
Szacuje się, że do 1847 r. na emigrację udało się ok. 11 tys. Polaków, stąd też przyjęło się określać ją mianem Wielkiej Emigracji. Jednym z ważniejszych ugrupowań było Towarzystwo Demokratyczne Polskie pod kierownictwem T. Krępowieckiego. W 1836 r. wydało ono tzw. Wielki Manifest, w którym głoszono uzyskanie niepodległości tylko dzięki samym Polakom. Znaczący wpływ miał także Hotel Lambert z Czartoryskim i Zamoyskim na czele. Liczyli oni na międzynarodowy konflikt, który urzeczywistniłby istnienie niepodległej Polski.