Question

1. I rozbiór Polski ( krótko wyjaśnić te pojęcia, łatwym językiem, data itp, najważniejsze informacje)

- konfederacja barska- krótkie pojęcie, data

- sprawa innowierców (dysydentów) - na czym polegała

- prawa kardynalne ( co to, na czym polegało zagrożenie)
- data rozbioru Polski, państwa uczestniczące, straty terytorialne

2. Początki panowania S.A. Poniatowskiego

- co to sejm konwokacyjny i elekcyjny - krótkie pojęcia

- data ostatniej wolnej elekcji

- reformy króla (Poniatowskiego) np. założenie szkoły rycerskiej

- reforma monetarna - na czym polegała

- obiady czwartkowe

Answer 1

W wyniku I rozbioru Prusy uzyskały: Warmię, województwo pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia) oraz tereny położone nad Notecią i Gopłem, łącznie 36 tys. km2 i 580 tys. mieszkańców. Rosja (rosyjski zabór) zajęła tereny położone na wschód od Dźwiny, Drui i Dniepru, obejmujące 92 tys. km2 i 1 mln 300 tys. ludności. Austria - południową część województwa krakowskiego i sandomierskiego, księstwa oświęcimskie i zatorskie, województwo ruskie (bez ziemi chełmskiej) oraz część województwa bełskiego, razem 83 tys. km2 i 2 mln 600 tys. ludności.

Na żądanie zaborców traktat rozbiorowy musiał zatwierdzić sejm Rzeczypospolitej. Nie przyniosły skutku interwencje króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na dworach europejskich i tragiczny protest T. Rejtana. Poza traktatem sejm musiał przyjąć niekorzystne uchwały gospodarcze i handlowe. Skonfederowany sejm podjął próbę reformy państwa, powołał Radę Nieustającą i Komisję Edukacji Narodowej, uchwalił zwiększenie armii do 30 tys. żołnierzy i jej reorganizację. Ponadto przeprowadził reformę skarbową.

 

 

Konfederacja barska (1768-1772) – zbrojny związek szlachty polskiej utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku, z zaprzysiężeniem aktu założycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: kurateli Imperium Rosyjskiego, królowiStanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i popierającym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję, a zwłaszcza dających równouprawnienie innowiercom.

 

Prawa kardynalne – ustawy przeforsowane w latach 1767–1768 w Warszawie na sejmie, zwanym "Repninowskim". Obejmowały podstawowe zasady ustroju demokracji szlacheckiej, gwarantujące szlachcie: wolną elekcję, utrzymanie liberum veto na sejmach, prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi, nietykalność osobistą (neminem captivabimus), przywileje w sprawowaniu rządów oraz posiadania ziemi i władzy nad chłopstwem.

1. Elekcja Stanisława Poniatowskiego. Próby reform wewnętrznych. 



Stanisław August Poniatowski – 1764-1795



Po śmierci Augusta III w 1763 r. – RP nie byłą państwem suwerennym. Sąsiednie kraje ingerowały w sprawyPolski, swobodnie przekraczały granice. RP nie miała w zasadzie żadnej armii, sejmiki i sejmy zrywano a skłócone rody walczyły o władzę. 



Grupy magnacie skupiły się w Okół rodziny Czartoryskich, wysuwała ona koncepcję reform państwa w duchu oświecenia. 

1764 – przeprowadzono reformy usprawniające pracę sejmu.

1764 – elekcja pod osłoną wojsk rosyjskich wybór Stanisława Poniatowskiego.



Król uzależniony był od poparcia Rosji, pozbawiony szczerego zaplecza podjął próbę reformacji Polski. Powołano tzw. Konfederację króla z ministrami. Rozpoczęli proces spraw monetarnych i skarbowych, 1765 powołano szkołę rycerską (wykształcony Tadeusz Kościuszko) 



Reformy pierwszych lat panowania Augusta Poniatowskiego:

- zakazano przestrzegania przez posłów instrukcji sejmikowych

- przeprowadzono reformę skarbową

- zniesiono cła prywatne, zmniejszono władzę hetmanów

- utworzono pierwszą szkołę rycerską

- Rosja i Prusy, ingerowały w sprawy se

 

Answer 2

1.Rozbiór to zagarniecie terytorium przez obce państwa. Pierwszy rozbiór Polski w 1772 r. , dokonały go Rosja , Prusy i Austria.

2.Konfederacja barska - zbrojny związek szlachty polskiej w latach 1768-1772, zawiązany dla:

- obrony zagrożonej przez Rosję niepodległości Rzeczypospolitej

- przeciw reformom ustrojowym Stanisława Augusta Poniatowskiego

3.Prawa kardynalne - nadrzędne i niezmienne zasady ustroju Rzeczypospolitej XVII-XVIII wieku. Obejmowyał m.in. artykuły henrykowskie, pacta conventa, zasadę wolnej elekcji,liberum veto.

Zagwarantowane przez Rosję na sejmie 1767-68.

4.Były trzy rozbiory Polski :

I rozbiór 1772 , uczestniczyły Rosja , Austria, Prusy.

II rozbiór 1793 , uczestniczyły Rosja i Prusy / Austra była zajęta wojną wiec nie uczestniczyła/

III rozbiór  1795 , uczestniczyly Rosja, Prusy , Austria.

 na 123 lata Polska zniknęła z mapy Europy.

5.Sejm konwokacyjny -  w dawnej Polsce pierwszy sejm w czasie bezkrólewia .Ustalał miejsce i czas elekcji oraz przygotowywał pacta conveta.

Sejm elekcyjny - w dawnej Polsce sejm w czasie bezkrólewia , obradował jako drugi z kolei / pierwszy był konwokacyjny/, obradował w celu wybrania króla. Pierwszym królem elekcyjnym  był Henryk Walezy .

6.Ostatnia wolna elekcja odbyła sie w roku 1764 roku, królem wybrano Stanisława Augusta Poniatowskiego.

7. Reformy , zasługi Poniatowskiego :

- nowy wystrój Zamku Królewskiego

- budowa letniej rezydencji w Łazienkach otoczonej parkiem w stylu angielskim

- w 1765 r. załozył Szkolę Rycerską w Warszawie

- z jego inicjatywy wychodziło czasopismo Monitor

- gruntowna reforma szkolnictwa , w tym podręczników szkolnych

- orgaznizował obiady czwartkowe

- uruchomiono mennicę państwową, która biła monety

- zreformowano pocztę

 

Obiady czwartkowe - spotkania wybitnych pisarzy, poetów, uczonych i artystów. Dyskutowano na tematy filozoficzne , ale też omawiono sprawy polityczne reformy państwa.

Reforma monetarna - całkowita lub częściowa zmiana pieniężna w państwie. Kazimierz Wielki w 1338 r.wprowadził reformę monetarna poprzez wprowadzenie do obiego monety groszowej/ był to grosz krakowski /

 

W roku 1733 pozbawiono praw politycznych innowierców . Innowiercy zawiązali konfederację w Słucku / prawoslawni/ i w Toruniu / protestanci/. Nikołaj Repnin / ambasador rosyjski /zachęcał przeciwników reform, katolików , aby zdetronizowali króla czyli pozbawili korony.  Doszlo do wojny domowej między katolikami a innowiercami , którzy razem sprzeciwiali sie reformom i królowi.

Katolicy poprosili o przysłanie wojsk rosyjskich i rozsądzenie sporu.