Józef Piłsudski (1867- 1935) był najwybitniejszym przywódcą z okresu odradzania się Polski po rozbiorach i z czasów Drugiej Rzeczpospolitej.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej, w której kultywowano tradycje powstańcze z 1863 r. Mimo to wstąpił do lewicowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Choć należał do założycieli i przywódców tej partii, nigdy nie identyfikował się z jej programem społecznym. Pragnął rozpowszechnić niepodległościową ideę wśród mas robotniczych. W 1900 r. został aresztowany, ale zbiegł z więziennego szpitala, gdzie udawał umysłowo chorego. W 1904 r., w czasie wojny rosyjsko- japońskiej, udał się do Tokio. Namawiał Japończyków do udzielenia Polakom pomocy w razie podjęcia przez nich antyrosyjskiego powstania (uzyskał niewiele, gdyż antyrosyjski sojusz polsko- japoński wydał się rządowi w Tokio nieco zbyt śmiały). W 1905 r. kierował Organizacją Bojową PPS. Pragnął przekształcić rewolucję w narodowe powstanie. W chwili rozłamu w PPS stanął na czele PPS- Frakcji Rewolucyjnej, otwarcie dążącej do niepodległości (i oskarżanej przez innych socjalistów o poniechanie spray proletariatu).
Tuż przed wybuchem wojny sformułował orientację nakierowaną na współpracę z państwami centralnymi. Orientacja proniemiecka i zarazem proaustriacka prowadziła jednak do powstania Polski niesuwerennej i okrojonej. Piłsudski odpowiadał na ten zarzut, że w pierwszym etapie wojny Niemcy i Astro- Węgry pokonają Rosję, a później same zostaną pokonane przez mocarstwa zachodnie. Wtedy Polska odrodzi się niepodległa i złożona ze wszystkich zaborów.
W 1908 r. Piłsudski podjął działalność w Galicji. Wraz z Kazimierzem Sosnkowskim zainspirował powstanie Związku Walki Czynnej. Stał się „komendantem” wszystkich Polaków, gotowych zbrojnie walczyć o pełną niepodległość. Polski czyn zbrojny w czasie wojny światowej rozpoczął wysłaniem do Królestwa Polskiego „pierwszej kompanii kadrowej”, później dowodził I brygadą legionów. Powołał również Polską Organizację Wojskową, która miała przejąć kontrolę nad ziemiami polskimi w końcowym etapie wojny.
W listopadzie 1918 r. objął funkcję naczelnika Rzeczypospolitej Polskiej. W grudniu 1922 r. złożył urząd naczelnika na ręce pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej- Gabriela Narutowicza. W roku następnym zrzekł się stanowisk w wojsku i zamieszkał w podwarszawskim Sulejówku. W maju 1926 r. wrócił do władzy po udanym zamachu stanu, dokonanym przy pomocy wiernych mu wojsk. Zrażony do nieefektywnej „sejmokracji” stworzył autorytarny system rządów określany mianem „sanacji”. Z niepokojem patrzył na wzrost sił Niemiec i Rosji przy równoczesnej bierności Anglii i Francji. Patronował wprowadzeniu nowej konstytucji (kwiecień 1935 r.). jednak nie objął funkcji prezydenta wyposażonego w prawie dyktatorskie uprawnienia. Zmarł w maju 1935 r.
Narzucał się wybór Wawelu na miejsce ostatniego spoczynku Piłsudskiego. Podniosły się jednak protesty spowodowane religijną obojętnością legionowego komendanta, który w swym życiu prywatnym dopuścił się licznych odstępstw od nauki Kościoła. Jednak powszechna żałoba i ogromne zasługi przekonały nawet przeciwników marszałka, że powinien on spocząć w miejscu przewidzianym dla królów i bohaterów narodowych.
Józef Piłsudski (1867- 1935) był najwybitniejszym przywódcą z okresu odradzania się Polski po rozbiorach i z czasów Drugiej Rzeczpospolitej.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej, w której kultywowano tradycje powstańcze z 1863 r. Mimo to wstąpił do lewicowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Choć należał do założycieli i przywódców tej partii, nigdy nie identyfikował się z jej programem społecznym. Pragnął rozpowszechnić niepodległościową ideę wśród mas robotniczych. W 1900 r. został aresztowany, ale zbiegł z więziennego szpitala, gdzie udawał umysłowo chorego. W 1904 r., w czasie wojny rosyjsko- japońskiej, udał się do Tokio. Namawiał Japończyków do udzielenia Polakom pomocy w razie podjęcia przez nich antyrosyjskiego powstania (uzyskał niewiele, gdyż antyrosyjski sojusz polsko- japoński wydał się rządowi w Tokio nieco zbyt śmiały). W 1905 r. kierował Organizacją Bojową PPS. Pragnął przekształcić rewolucję w narodowe powstanie. W chwili rozłamu w PPS stanął na czele PPS- Frakcji Rewolucyjnej, otwarcie dążącej do niepodległości (i oskarżanej przez innych socjalistów o poniechanie spray proletariatu).
Tuż przed wybuchem wojny sformułował orientację nakierowaną na współpracę z państwami centralnymi. Orientacja proniemiecka i zarazem proaustriacka prowadziła jednak do powstania Polski niesuwerennej i okrojonej. Piłsudski odpowiadał na ten zarzut, że w pierwszym etapie wojny Niemcy i Astro- Węgry pokonają Rosję, a później same zostaną pokonane przez mocarstwa zachodnie. Wtedy Polska odrodzi się niepodległa i złożona ze wszystkich zaborów.
W 1908 r. Piłsudski podjął działalność w Galicji. Wraz z Kazimierzem Sosnkowskim zainspirował powstanie Związku Walki Czynnej. Stał się „komendantem” wszystkich Polaków, gotowych zbrojnie walczyć o pełną niepodległość. Polski czyn zbrojny w czasie wojny światowej rozpoczął wysłaniem do Królestwa Polskiego „pierwszej kompanii kadrowej”, później dowodził I brygadą legionów. Powołał również Polską Organizację Wojskową, która miała przejąć kontrolę nad ziemiami polskimi w końcowym etapie wojny.
W listopadzie 1918 r. objął funkcję naczelnika Rzeczypospolitej Polskiej. W grudniu 1922 r. złożył urząd naczelnika na ręce pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej- Gabriela Narutowicza. W roku następnym zrzekł się stanowisk w wojsku i zamieszkał w podwarszawskim Sulejówku. W maju 1926 r. wrócił do władzy po udanym zamachu stanu, dokonanym przy pomocy wiernych mu wojsk. Zrażony do nieefektywnej „sejmokracji” stworzył autorytarny system rządów określany mianem „sanacji”. Z niepokojem patrzył na wzrost sił Niemiec i Rosji przy równoczesnej bierności Anglii i Francji. Patronował wprowadzeniu nowej konstytucji (kwiecień 1935 r.). jednak nie objął funkcji prezydenta wyposażonego w prawie dyktatorskie uprawnienia. Zmarł w maju 1935 r.
Narzucał się wybór Wawelu na miejsce ostatniego spoczynku Piłsudskiego. Podniosły się jednak protesty spowodowane religijną obojętnością legionowego komendanta, który w swym życiu prywatnym dopuścił się licznych odstępstw od nauki Kościoła. Jednak powszechna żałoba i ogromne zasługi przekonały nawet przeciwników marszałka, że powinien on spocząć w miejscu przewidzianym dla królów i bohaterów narodowych.