Reagując na procesy odśrodkowe w ZSRR, Polska od 1990 roku prowadziła politykę dwutorowości: utrzymywania stosunków z Moskwą i równoczesnego ich nawiązywania z republikami związkowymi. W jej ramach w połowie października 1990 roku minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski odwiedził ZSRR, Ukraińską SRR i Białoruską SRR, podpisując 13 października w Kijowie deklarację o zasadach i podstawowych kierunkach rozwoju stosunków polsko-ukraińskich (mówiącą m.in. o braku jakichkolwiek roszczeń terytorialnych), a 16 października w Moskwie deklarację o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy polsko-rosyjskiej. W dniach 4-5 października 1991 roku roboczą wizytę w Polsce złożył premier Ukrainy Witold Fokin; podpisano wówczas dwustronną umowę o współpracy gospodarczej i handlowej. Polski Sejm i Senat stosownymi uchwałami poparły deklarację niepodległości ogłoszoną przez ukraiński parlament 24 sierpnia 1991 roku, zaś 2 grudnia rząd Polski, jako pierwszego państwa na świecie, uznał niepodległość Ukrainy zaledwie dzień po referendum niepodległościowym w tym kraju. Od tego momentu utrwalanie odrębności Ukrainy, a także jej prozachodniej orientacji, traktowane jako zabezpieczenie przed możliwością odrodzenia się rosyjskiego imperium, na trwałe zadomowiło się wśród priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Najważniejszym wydarzeniem we wczesnym okresie stosunków polsko-ukraińskich było podpisanie 18 maja 1992 roku w Warszawie przez prezydentów Lecha Wałęsę i Leonida Krawczuka traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, w którym m.in. potwierdzono nienaruszalność istniejącej granicy i brak roszczeń terytorialnych, wyrzeczono się siły w stosunkach wzajemnych oraz zadeklarowano wolę współpracy na rzecz bezpieczeństwa i stabilności w Europie; podobny układ z Rosją Polska podpisała dopiero 4 dni później. W dniach 12-13 stycznia 1993 roku wizytę na Ukrainie złożyła premier Hanna Suchocka, a kolejnym szczególnie znaczącym krokiem była rewizyta prezydenta Lecha Wałęsy na Ukrainie w dniach 24-26 maja 1993 roku, podczas której m.in. zainaugurowano komitet konsultacyjny prezydentów obu państw. Dyskutowano wówczas nad przedstawioną przez Krawczuka propozycją powołania struktury współpracy państw postkomunistycznych Europy Środkowo-Wschodniej, europejskich członków Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) oprócz Rosji oraz Austrii, która przypominała zgłoszoną rok wcześniej przez Wałęsę kontrowersyjną propozycję NATO-bis. Polska zdystansowała się jednak od propozycji Krawczuka, gdyż nie chciano mieszać się w zatargi ukraińsko-rosyjskie, a i sama koncepcja NATO-bis kilka miesięcy wcześniej upadła. Po wizycie Wałęsy rozwój stosunków polsko-ukraińskich na dłuższy czas uległ wyraźnemu spowolnieniu, co najczęściej przypisuje się takim czynnikom jak: niestabilność wewnętrzna i zapaść gospodarcza Ukrainy, ukierunkowanie polskiej polityki zagranicznej na członkostwo w NATO, zabiegi o poprawę stosunków polsko-rosyjskich i unikanie przez Warszawę wciągania jej w liczne spory ukraińsko-rosyjskie. Jedynym godnym odnotowania wydarzeniem w tym okresie było podpisanie 21 marca 1994 roku w Warszawie podczas wizyty szefa ukraińskiej dyplomacji Anatolija Złenki deklaracji o zasadach kształtowania polsko-ukraińskiego partnerstwa. Dopiero po wyborze Aleksandra Kwaśniewskiego na prezydenta Polski w listopadzie 1995 roku polskie władze zaczęły wykazywać większe zainteresowanie wschodnim sąsiadem, w związku z czym szybko doszło do intensyfikacji kontaktów polsko-ukraińskich. Na specjalne zaproszenie Kwaśniewskiego prezydent Ukrainy Leonid Kuczma wziął udział w spotkaniu prezydentów państw tworzących Inicjatywę Środkowoeuropejską w Łańcucie w dniach 7-8 czerwca 1996 roku; następnie w dniach 23-26 czerwca Kuczma złożył oficjalną wizytę w Polsce. W kolejnych latach spotkania prezydentów Polski i Ukrainy odbywały się po kilka razy rocznie, Polska była m.in. rzecznikiem podpisania karty o partnerstwie między Ukrainą a NATO (nastąpiło to 9 lipca 1997 roku), doszło nawet do ważnych gestów dotykających trudnej tematyki historycznej: 21 maja 1997 roku obaj prezydenci podpisali w Kijowie oświadczenie o porozumieniu i pojednaniu odnoszące się do tak bolesnych epizodów jak masakry Polaków na Wołyniu czy akcja „Wisła”, 27 czerwca 1998 roku wzięli udział w uroczystości rozpoczęcia budowy cmentarza ofiar totalitaryzmu (upamiętniającego również 4 tysiące polskich żołnierzy) w Piatichatkach pod Charkowem, a 13 maja 1999 roku złożyli wieńce zarówno na mogile strzelców siczowych na Cmentarzu Łyczakowskim jak i na mogile nieznanego żołnierza pod Łukiem Chwały na Cmentarzu Orląt Lwowskich. 29 października 1998 roku w Kijowie podpisano oświadczenie w sprawie Inicjatywy Współpracy Polsko-Amerykańsko-Ukraińskiej (PAUCI). Do ponownego ochłodzenia stosunków polsko-ukraińskich doszło pod koniec 2000 roku, na co w dużej mierze wpłynął kryzys polityczny na Ukrainie wywołany zabójstwem dziennikarza Georgija Gongadze, w którym bez powodzenia próbował mediować prezydent Kwaśniewski, a także pewne sygnały prorosyjskiego zwrotu w polityce Kijowa. Wkrótce istotnym tematem rozmów dwustronnych zaczęło też być zminimalizowanie strat dla wymiany polsko-ukraińskiej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej i wprowadzeniu ścisłej kontroli granicy wschodniej. 13 lutego 2003 roku Kwaśniewski i Kuczma spotkali się nieopodal Iwano-Frankowska i ustalili, że po 1 lipca tego roku Polska zastosuje wobec Ukraińców możliwie najbardziej liberalny reżim wizowy zgodny z wymaganiami UE, obejmujący bezpłatność wiz, zaś Ukraina nie będzie wymagać wiz od Polaków; obaj przywódcy uzgodnili też zasady obchodów upamiętniających 60-lecie tragicznych wydarzeń na Wołyniu w 1943 roku, określonych przez Kuczmę „zbrodniami przeciwko ludzkości”, które „nie mogą być usprawiedliwione”. Uroczystości te odbyły się z udziałem obu przywódców 11 lipca 2003 roku w Pawliwce (przed wojną Poryck); dzień wcześniej parlamenty Polski i Ukrainy, po burzliwej debacie, uchwaliły jednobrzmiące deklaracje uznające masakry na Wołyniu za „tragedię obu narodów”. Rok 2004, który Kwaśniewski i Kuczma 30 marca w Kijowie oficjalnie ogłosili „Rokiem Polski na Ukrainie”, był szczególnie istotny ze względu na 2 bardzo istotne wydarzenia: wejście Polski do UE, ale przede wszystkim tzw. „pomarańczową rewolucję” - poważny kryzys na Ukrainie związany z ingerencją Rosji i sfałszowaniem listopadowych wyborów prezydenckich. Władze polskie aktywnie występowały w obronie standardów demokratycznych podczas ukraińskiego procesu wyborczego, a prezydent Kwaśniewski i polska dyplomacja bezpośrednio i z powodzeniem zaangażowały się w mediację między przeciwstawnymi obozami ukraińskimi. Zwycięstwo prozachodniego Wiktora Juszczenki w powtórzonym głosowaniu 26 grudnia stanowiło wielki sukces Polski w jej dążeniach do odciągnięcia Ukrainy od Rosji i wprowadzenia na ścieżkę integracji ze strukturami zachodnimi oraz stworzyło podstawy do ponownej poprawy stosunków dwustronnych. 24 czerwca 2005 roku w obecności Kwaśniewskiego i Juszczenki uroczyście otworzono odbudowany Cmentarz Orląt Lwowskich (część lwowskiego Cmentarza Łyczkowskiego), a 13 maja 2006 roku prezydenci Juszczenko i Lech Kaczyński spotkali się w podkarpackiej wsi Pawłokoma, biorąc udział w ceremonii odsłonięcia pomnika upamiętniającego Ukraińców zamordowanych przez polskie oddziały partyzanckie w 1945 roku. W tym okresie postępowała już jednak dezintegracja obozu „pomarańczowego” na Ukrainie, a Moskwa wywierała ostre naciski poprzez kwestię dostaw gazu ziemnego, co spowodowało wytracenie dynamiki stosunków polsko-ukraińskich. Nową szansę na pogłębienie wzajemnych powiązań stworzyło natomiast ogłoszenie 18 kwietnia 2007 roku przez UEFA, że to Polsce i Ukrainie przyznano prawo do organizacji piłkarskich mistrzostw Europy – EURO 2012. Polska konsekwentnie wspierała Ukrainę w jej dążeniach do członkostwa w NATO, które zyskały wówczas mocne poparcie prezydenta USA George’a W. Busha; mówiło o tym m.in. oświadczenie wydane w Kijowie 6 grudnia 2007 roku przez prezydentów Kaczyńskiego i Juszczenkę. Starania te zakończyły się jednak niepowodzeniem, głównie za sprawą sprzeciwu Niemiec i Francji: 28 marca 2008 roku premier Donald Tusk podczas wizyty w Kijowie i spotkania z ukraińską premier Julią Tymoszenko dał do zrozumienia, że Ukraina nie otrzyma zaproszenia do rozpoczęcia procesu akcesji do NATO na szczycie w Bukareszcie w dniach 2-4 kwietnia; 23 kwietnia złożona z Polski, Czech, Słowacji i Węgier Grupa Wyszehradzka wydała w Pradze oświadczenie jeszcze raz popierające starania Ukrainy o członkostwo w NATO, ale tematyka ta, nie mając realnych perspektyw na doczekanie się realizacji, zeszła na dalszy plan w kolejnych latach, w których dialog polsko-ukraiński w dużej mierze koncentrował się na przygotowaniach do EURO 2012. W maju 2008 roku Polska wspólnie ze Szwecją wystąpiła z inicjatywą tzw. Partnerstwa Wschodniego – zacieśnienia współpracy i budowy bliższych powiązań między UE a jej sąsiadami ze wschodu, w tym Ukrainą; szczyt inaugurujący Partnerstwo odbył się w Pradze 7 maja 2009 roku z udziałem premiera Tuska i prezydenta Juszczenki.
Reagując na procesy odśrodkowe w ZSRR, Polska od 1990 roku prowadziła politykę dwutorowości: utrzymywania stosunków z Moskwą i równoczesnego ich nawiązywania z republikami związkowymi. W jej ramach w połowie października 1990 roku minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski odwiedził ZSRR, Ukraińską SRR i Białoruską SRR, podpisując 13 października w Kijowie deklarację o zasadach i podstawowych kierunkach rozwoju stosunków polsko-ukraińskich (mówiącą m.in. o braku jakichkolwiek roszczeń terytorialnych), a 16 października w Moskwie deklarację o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy polsko-rosyjskiej. W dniach 4-5 października 1991 roku roboczą wizytę w Polsce złożył premier Ukrainy Witold Fokin; podpisano wówczas dwustronną umowę o współpracy gospodarczej i handlowej. Polski Sejm i Senat stosownymi uchwałami poparły deklarację niepodległości ogłoszoną przez ukraiński parlament 24 sierpnia 1991 roku, zaś 2 grudnia rząd Polski, jako pierwszego państwa na świecie, uznał niepodległość Ukrainy zaledwie dzień po referendum niepodległościowym w tym kraju. Od tego momentu utrwalanie odrębności Ukrainy, a także jej prozachodniej orientacji, traktowane jako zabezpieczenie przed możliwością odrodzenia się rosyjskiego imperium, na trwałe zadomowiło się wśród priorytetów polskiej polityki zagranicznej.
Najważniejszym wydarzeniem we wczesnym okresie stosunków polsko-ukraińskich było podpisanie 18 maja 1992 roku w Warszawie przez prezydentów Lecha Wałęsę i Leonida Krawczuka traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, w którym m.in. potwierdzono nienaruszalność istniejącej granicy i brak roszczeń terytorialnych, wyrzeczono się siły w stosunkach wzajemnych oraz zadeklarowano wolę współpracy na rzecz bezpieczeństwa i stabilności w Europie; podobny układ z Rosją Polska podpisała dopiero 4 dni później. W dniach 12-13 stycznia 1993 roku wizytę na Ukrainie złożyła premier Hanna Suchocka, a kolejnym szczególnie znaczącym krokiem była rewizyta prezydenta Lecha Wałęsy na Ukrainie w dniach 24-26 maja 1993 roku, podczas której m.in. zainaugurowano komitet konsultacyjny prezydentów obu państw. Dyskutowano wówczas nad przedstawioną przez Krawczuka propozycją powołania struktury współpracy państw postkomunistycznych Europy Środkowo-Wschodniej, europejskich członków Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) oprócz Rosji oraz Austrii, która przypominała zgłoszoną rok wcześniej przez Wałęsę kontrowersyjną propozycję NATO-bis. Polska zdystansowała się jednak od propozycji Krawczuka, gdyż nie chciano mieszać się w zatargi ukraińsko-rosyjskie, a i sama koncepcja NATO-bis kilka miesięcy wcześniej upadła.
Po wizycie Wałęsy rozwój stosunków polsko-ukraińskich na dłuższy czas uległ wyraźnemu spowolnieniu, co najczęściej przypisuje się takim czynnikom jak: niestabilność wewnętrzna i zapaść gospodarcza Ukrainy, ukierunkowanie polskiej polityki zagranicznej na członkostwo w NATO, zabiegi o poprawę stosunków polsko-rosyjskich i unikanie przez Warszawę wciągania jej w liczne spory ukraińsko-rosyjskie. Jedynym godnym odnotowania wydarzeniem w tym okresie było podpisanie 21 marca 1994 roku w Warszawie podczas wizyty szefa ukraińskiej dyplomacji Anatolija Złenki deklaracji o zasadach kształtowania polsko-ukraińskiego partnerstwa. Dopiero po wyborze Aleksandra Kwaśniewskiego na prezydenta Polski w listopadzie 1995 roku polskie władze zaczęły wykazywać większe zainteresowanie wschodnim sąsiadem, w związku z czym szybko doszło do intensyfikacji kontaktów polsko-ukraińskich. Na specjalne zaproszenie Kwaśniewskiego prezydent Ukrainy Leonid Kuczma wziął udział w spotkaniu prezydentów państw tworzących Inicjatywę Środkowoeuropejską w Łańcucie w dniach 7-8 czerwca 1996 roku; następnie w dniach 23-26 czerwca Kuczma złożył oficjalną wizytę w Polsce. W kolejnych latach spotkania prezydentów Polski i Ukrainy odbywały się po kilka razy rocznie, Polska była m.in. rzecznikiem podpisania karty o partnerstwie między Ukrainą a NATO (nastąpiło to 9 lipca 1997 roku), doszło nawet do ważnych gestów dotykających trudnej tematyki historycznej: 21 maja 1997 roku obaj prezydenci podpisali w Kijowie oświadczenie o porozumieniu i pojednaniu odnoszące się do tak bolesnych epizodów jak masakry Polaków na Wołyniu czy akcja „Wisła”, 27 czerwca 1998 roku wzięli udział w uroczystości rozpoczęcia budowy cmentarza ofiar totalitaryzmu (upamiętniającego również 4 tysiące polskich żołnierzy) w Piatichatkach pod Charkowem, a 13 maja 1999 roku złożyli wieńce zarówno na mogile strzelców siczowych na Cmentarzu Łyczakowskim jak i na mogile nieznanego żołnierza pod Łukiem Chwały na Cmentarzu Orląt Lwowskich. 29 października 1998 roku w Kijowie podpisano oświadczenie w sprawie Inicjatywy Współpracy Polsko-Amerykańsko-Ukraińskiej (PAUCI).
Do ponownego ochłodzenia stosunków polsko-ukraińskich doszło pod koniec 2000 roku, na co w dużej mierze wpłynął kryzys polityczny na Ukrainie wywołany zabójstwem dziennikarza Georgija Gongadze, w którym bez powodzenia próbował mediować prezydent Kwaśniewski, a także pewne sygnały prorosyjskiego zwrotu w polityce Kijowa. Wkrótce istotnym tematem rozmów dwustronnych zaczęło też być zminimalizowanie strat dla wymiany polsko-ukraińskiej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej i wprowadzeniu ścisłej kontroli granicy wschodniej. 13 lutego 2003 roku Kwaśniewski i Kuczma spotkali się nieopodal Iwano-Frankowska i ustalili, że po 1 lipca tego roku Polska zastosuje wobec Ukraińców możliwie najbardziej liberalny reżim wizowy zgodny z wymaganiami UE, obejmujący bezpłatność wiz, zaś Ukraina nie będzie wymagać wiz od Polaków; obaj przywódcy uzgodnili też zasady obchodów upamiętniających 60-lecie tragicznych wydarzeń na Wołyniu w 1943 roku, określonych przez Kuczmę „zbrodniami przeciwko ludzkości”, które „nie mogą być usprawiedliwione”. Uroczystości te odbyły się z udziałem obu przywódców 11 lipca 2003 roku w Pawliwce (przed wojną Poryck); dzień wcześniej parlamenty Polski i Ukrainy, po burzliwej debacie, uchwaliły jednobrzmiące deklaracje uznające masakry na Wołyniu za „tragedię obu narodów”.
Rok 2004, który Kwaśniewski i Kuczma 30 marca w Kijowie oficjalnie ogłosili „Rokiem Polski na Ukrainie”, był szczególnie istotny ze względu na 2 bardzo istotne wydarzenia: wejście Polski do UE, ale przede wszystkim tzw. „pomarańczową rewolucję” - poważny kryzys na Ukrainie związany z ingerencją Rosji i sfałszowaniem listopadowych wyborów prezydenckich. Władze polskie aktywnie występowały w obronie standardów demokratycznych podczas ukraińskiego procesu wyborczego, a prezydent Kwaśniewski i polska dyplomacja bezpośrednio i z powodzeniem zaangażowały się w mediację między przeciwstawnymi obozami ukraińskimi. Zwycięstwo prozachodniego Wiktora Juszczenki w powtórzonym głosowaniu 26 grudnia stanowiło wielki sukces Polski w jej dążeniach do odciągnięcia Ukrainy od Rosji i wprowadzenia na ścieżkę integracji ze strukturami zachodnimi oraz stworzyło podstawy do ponownej poprawy stosunków dwustronnych. 24 czerwca 2005 roku w obecności Kwaśniewskiego i Juszczenki uroczyście otworzono odbudowany Cmentarz Orląt Lwowskich (część lwowskiego Cmentarza Łyczkowskiego), a 13 maja 2006 roku prezydenci Juszczenko i Lech Kaczyński spotkali się w podkarpackiej wsi Pawłokoma, biorąc udział w ceremonii odsłonięcia pomnika upamiętniającego Ukraińców zamordowanych przez polskie oddziały partyzanckie w 1945 roku. W tym okresie postępowała już jednak dezintegracja obozu „pomarańczowego” na Ukrainie, a Moskwa wywierała ostre naciski poprzez kwestię dostaw gazu ziemnego, co spowodowało wytracenie dynamiki stosunków polsko-ukraińskich. Nową szansę na pogłębienie wzajemnych powiązań stworzyło natomiast ogłoszenie 18 kwietnia 2007 roku przez UEFA, że to Polsce i Ukrainie przyznano prawo do organizacji piłkarskich mistrzostw Europy – EURO 2012.
Polska konsekwentnie wspierała Ukrainę w jej dążeniach do członkostwa w NATO, które zyskały wówczas mocne poparcie prezydenta USA George’a W. Busha; mówiło o tym m.in. oświadczenie wydane w Kijowie 6 grudnia 2007 roku przez prezydentów Kaczyńskiego i Juszczenkę. Starania te zakończyły się jednak niepowodzeniem, głównie za sprawą sprzeciwu Niemiec i Francji: 28 marca 2008 roku premier Donald Tusk podczas wizyty w Kijowie i spotkania z ukraińską premier Julią Tymoszenko dał do zrozumienia, że Ukraina nie otrzyma zaproszenia do rozpoczęcia procesu akcesji do NATO na szczycie w Bukareszcie w dniach 2-4 kwietnia; 23 kwietnia złożona z Polski, Czech, Słowacji i Węgier Grupa Wyszehradzka wydała w Pradze oświadczenie jeszcze raz popierające starania Ukrainy o członkostwo w NATO, ale tematyka ta, nie mając realnych perspektyw na doczekanie się realizacji, zeszła na dalszy plan w kolejnych latach, w których dialog polsko-ukraiński w dużej mierze koncentrował się na przygotowaniach do EURO 2012. W maju 2008 roku Polska wspólnie ze Szwecją wystąpiła z inicjatywą tzw. Partnerstwa Wschodniego – zacieśnienia współpracy i budowy bliższych powiązań między UE a jej sąsiadami ze wschodu, w tym Ukrainą; szczyt inaugurujący Partnerstwo odbył się w Pradze 7 maja 2009 roku z udziałem premiera Tuska i prezydenta Juszczenki.