2. Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa
Księstwo Warszawskie utworzone zostało w 1807 roku. Powstało ono na mocy traktatu w Tylży zawartego pomiędzy Francją Napoleona I a Rosją Aleksandra I. Księstwo Warszawskie utworzone zostało z ziem polskich drugiego i trzeciego zaboru pruskiego. Na panującego wybrano króla saskiego Fryderyka Augusta. W tym momencie obszar księstwa wynosił 104 tys. km kwadratowych a liczba mieszkańców wynosiła 2,6 mln. Księstwo dzieliło się na 6 departamentów( warszawski, poznański, bydgoski, kaliski, łomżyński i płocki) oraz 60 powiatów. Konstytucja, wzorowana na konstytucji francuskiej, nadana została 22 lipca 1807 roku przez Napoleona w Dreźnie.
Księstwo zorganizowane zostało w postaci monarchii konstytucyjnej. Władca posiadał pełną władzę wykonawczą. Dysponował też prawem inicjatywy ustawodawczej, mianował członków senatu oraz zarządzał wybory do izby poselskiej. Jako organ doradczy króla powstała Rada Stanu przejęta z modelu francuskiego Składała się ona przede wszystkim z ministrów. Posiadała funkcje administracyjne i sądownictwa administracyjnego . Opracowywała także projekty praw wydawanych przez króla. Siłą rzeczy ograniczało to rolę sejmu, który miał być zwoływany co dwa lata na dwa tygodnie w celu przedyskutowania i przyjęcia projektów wysuniętych przez Radę Stanu. Sejm Księstwa składał się z izby pierwszej czyli senatorskiej oraz z izby drugiej poselskiej. Kompetencje sejmu ograniczone były do ustawodawstwa w zakresie podatkowym, wprowadzanie zmian w zakresie cywilnym i karnym.
W 1809 roku wybuchła wojna między Francją a Austrią. Austria poniosła w niej klęskę. Na mocy pokoju wiedeńskiego ( 14.X ) Księstwo Warszawskie otrzymało ziemie zabrane przez Austrię w trzecim rozbiorze a więc Lubelszczyznę, Kraków i Galicję wschodnią. Nowe tereny podzielono na cztery departamenty: krakowski, radomski, siedlecki i lubelski. Obszar Księstwa wzrósł do 151 000 km kwadratowych a ludność do 4,3 mln.
Jeśli chodzi o sytuację gospodarczą to nie była ona łatwa. Mimo to następuje znaczny rozwój przemysłu włókienniczego, głównie w zachodniej Wielkopolsce. W miarę dobrze prosperowało sukiennictwo, nastawione głownie na handel z Rosją oraz na potrzeby rosnącej armii. Sukiennictwo swój rozwój zawdzięcza głównie temu, że posiadacze ziemscy zaczęli zajmować się hodowlą głównie owiec, co sprawiło, że niepotrzebny stał się import z zagranicy. Z innych dziedzin rolnictwa rozwinęły się także gorzelnictwo i browarnictwo. W związku z rosnącymi potrzebami armii ożywiła się produkcja górniczo-hutnicza.
Rozbudowa i utrzymanie armii pociągały za sobą olbrzymie kwoty. Na początku Księstwo zobowiązane było (przez Napoleona) do utrzymania 30 tysięcznej armii. Od roku 1809 liczba ta została podwojona by w roku 1812 osiągnąć niemal 100 tysięcy. Armia opierała się na powszechnym poborze. W drodze losowania wybierano rekruta do 6-letniej służby wojskowej, spośród wszystkich mężczyzn w wieku od 20 do 28 lat. Żołnierzy rekrutowano głównie z chłopów gdyż bogatsze warstwy mogły się wykupić od tego obowiązku.
W 1812 roku Francja i Rosja znalazły się w stanie wojny. Półmilionowa armia Napoleona( w tym prawie100 tysięcy wojsk Księstwa) przemaszerowała przez Księstwo i po przekroczeniu rzeki Niemen ( graniczna rzeka między Księstwem a Rosją ) wkroczyła do Rosji. Wojska Księstwa miały znaczny udział w kampanii rosyjskiej. Wykazały się w bitwach pod Smoleńskiem, Borodino oraz podczas powrotnej przeprawy przez rzekę Berezynę. Wojna z Rosją zakończyła się dla Francji klęską. Siłą rzeczy spowodowało to również klęskę uzależnionego od Francji Księstwa Warszawskiego. Armia poniosła ogromne straty. Do kraju powróciło zaledwie 24. tysiące żołnierzy. Nie była to siła zdolna do powstrzymania podążających za Napoleonem Rosjan. Wojska rosyjskie wkroczyły do Księstwa w styczniu 1813 roku. Ostateczna jednak decyzja o losach Księstwa podjęta została na Kongresie Wiedeńskim ( 1814-15).
Zwycięskie państwa tzn. Rosja, Prusy, Austria i Anglia zadecydowały o podziale ziem Księstwa Warszawskiego. Prusy otrzymały departamenty poznański i bydgoski oraz miasta Gdańsk i Toruń. Austria otrzymywała obwód tarnopolski i Wieliczkę z jej kopalniami soli ( tzw. saliny ). Kraków stał się wolnym miastem pod opieką trzech sąsiednich państw czyli Rosji, Prus i Austrii. Reszta terenów już jako Królestwo Polskie miała być związana konstytucją i osobą monarchy ( car Rosji był jednocześnie królem Królestwa Polskiego ) z cesarstwem rosyjskim.
Podsumowując, Księstwo Warszawskie istniało zaledwie 8 lat. Było w swym istnieniu bardzo uzależnione od Francji napoleońskiej. To przez Napoleona zostało utworzone i to wraz z jego klęską przestało istnieć. Był to jednak okres znacznego ożywienia gospodarki. Przemysł sukienniczy i górniczo-hutniczy stał na dobrym poziomie. Było to jednak wynikiem zapotrzebowania rosnącej armii. Taki był więc cel utworzenia Księstwa. Napoleon potrzebował w Europie wschodniej swego rodzaju zaplecza i bazy wypadowej w kierunku Rosji.
LUB TO:
Jesienią 1795 roku powstała nowa idea utworzenia polskiego wojska poza granicami kraju. Pomysł ten narodził się na emigracji polskiej w Paryżu, gdzie, dzięki poparciu Napoleona Bonapartego, będącego w owym czasie u szczytu władzy, 9 stycznia 1797 roku Henryk Dąbrowski podpisał z władzami Republiki Lombardzkiej porozumienie odnośnie tworzenia Legionów Polskich. Niestety, mimo wielkich poświęceń ze strony wojska polskiego w walkach na terenie Europy, podpisując pokó francusko- austriacki, w Luneville 9 lutego 1801 roku, Bonaparte pominął sprawę polską, a władzę nad Legionami przekazano państewkom włoskim. Co więcej, Francuzi w latach 1802-1803 wysłali około 6 tysięcy legionistów na San Domingo do tłumienia powstania ludności murzyńskiej. Tym samym LegionyPolskie przestały istnieć. Jednakże, wydarzenie to nie przekreśliło nadziei Polaków na ponowne ożywienie sprawy polskiej i, być może, odbudowę państwa. Sprzyjające warunki, aby ten cel osiągnąć wytworzyły się w 1806 roku. Napoleon chciał ostatecznie zniszczyć Prusy. Zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że wystarczą mgliste nadzieje na podjęcie tematu Polski, aby w zaborze pruskim wybuchło powstanie . Bonaparte postanowił więc wykorzystać ten fakt i wspomógł Polaków w zorganizowaniu administracji oraz armii polskiej. Dowództwo powierzono Henrykowi Dąbrowskiemu. Wielka aktywność Polaków w połączeniu ze zwycięstwem Napoleona w wojnie 1806-1807 oraz pokój zawarty z Rosją 7 lipca 1807 roku a dwa dni później z Prusami sprawiły, że Napoleon i car Aleksander I rozpoczęli, bez udziału Prus i głównie w celu ich osłabienia, rokowanie w Tylży nad Niemnem na temat utworzenia zależnego od Francji państewka, pod warunkiem, że nie będzie posiadało w nazwie słowa polskie?. Z komnat gdzie dyskutowano nad przyszłością ziem polskich dobiegały sprzeczne wieści. Niepokój narastał? Francuski minister spraw zagranicznych, Talleyrand żądał od 7 do 9 milionów za rozwiązania terytorialne korzystne dla Polski. Decyzja jaka zapadła rozwścieczyła wielu polityków, a nawet wojskowych, którzy mimo przysięgi wierności chodzili po ulicach i ubliżali cesarzowi. Postanowiono, że z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego bez departamentu białostockiego powstanie niewielkie państewko zwane Księstwem Warszawskim, z królem saskim Fryderykiem Augustem na czele, w unii personalnej z Saksonią i ścisłym sojuszu z Francją. Poza granicami znalazł się Gdańsk, który miał być wolnym miastem. Powierzchnia Księstwa Warszawskiego stanowiła zaledwie 1/7 tego co mieliśmy przed zaborami. Cesarz jednak już wcześniej obiecał carowi Rosji, że Polska jako państwo się nie odrodzi. Księstwo Warszawskie oznaczało częściową odbudowę Polski, co zmieniało w zasadniczy sposób dotychczasową sytuację Polaków
2. Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa
Księstwo Warszawskie utworzone zostało w 1807 roku. Powstało ono na mocy traktatu w Tylży zawartego pomiędzy Francją Napoleona I a Rosją Aleksandra I. Księstwo Warszawskie utworzone zostało z ziem polskich drugiego i trzeciego zaboru pruskiego. Na panującego wybrano króla saskiego Fryderyka Augusta. W tym momencie obszar księstwa wynosił 104 tys. km kwadratowych a liczba mieszkańców wynosiła 2,6 mln. Księstwo dzieliło się na 6 departamentów( warszawski, poznański, bydgoski, kaliski, łomżyński i płocki) oraz 60 powiatów. Konstytucja, wzorowana na konstytucji francuskiej, nadana została 22 lipca 1807 roku przez Napoleona w Dreźnie.
Księstwo zorganizowane zostało w postaci monarchii konstytucyjnej. Władca posiadał pełną władzę wykonawczą. Dysponował też prawem inicjatywy ustawodawczej, mianował członków senatu oraz zarządzał wybory do izby poselskiej. Jako organ doradczy króla powstała Rada Stanu przejęta z modelu francuskiego Składała się ona przede wszystkim z ministrów. Posiadała funkcje administracyjne i sądownictwa administracyjnego . Opracowywała także projekty praw wydawanych przez króla. Siłą rzeczy ograniczało to rolę sejmu, który miał być zwoływany co dwa lata na dwa tygodnie w celu przedyskutowania i przyjęcia projektów wysuniętych przez Radę Stanu. Sejm Księstwa składał się z izby pierwszej czyli senatorskiej oraz z izby drugiej poselskiej. Kompetencje sejmu ograniczone były do ustawodawstwa w zakresie podatkowym, wprowadzanie zmian w zakresie cywilnym i karnym.
W 1809 roku wybuchła wojna między Francją a Austrią. Austria poniosła w niej klęskę. Na mocy pokoju wiedeńskiego ( 14.X ) Księstwo Warszawskie otrzymało ziemie zabrane przez Austrię w trzecim rozbiorze a więc Lubelszczyznę, Kraków i Galicję wschodnią. Nowe tereny podzielono na cztery departamenty: krakowski, radomski, siedlecki i lubelski. Obszar Księstwa wzrósł do 151 000 km kwadratowych a ludność do 4,3 mln.
Jeśli chodzi o sytuację gospodarczą to nie była ona łatwa. Mimo to następuje znaczny rozwój przemysłu włókienniczego, głównie w zachodniej Wielkopolsce. W miarę dobrze prosperowało sukiennictwo, nastawione głownie na handel z Rosją oraz na potrzeby rosnącej armii. Sukiennictwo swój rozwój zawdzięcza głównie temu, że posiadacze ziemscy zaczęli zajmować się hodowlą głównie owiec, co sprawiło, że niepotrzebny stał się import z zagranicy. Z innych dziedzin rolnictwa rozwinęły się także gorzelnictwo i browarnictwo. W związku z rosnącymi potrzebami armii ożywiła się produkcja górniczo-hutnicza.
Rozbudowa i utrzymanie armii pociągały za sobą olbrzymie kwoty. Na początku Księstwo zobowiązane było (przez Napoleona) do utrzymania 30 tysięcznej armii. Od roku 1809 liczba ta została podwojona by w roku 1812 osiągnąć niemal 100 tysięcy. Armia opierała się na powszechnym poborze. W drodze losowania wybierano rekruta do 6-letniej służby wojskowej, spośród wszystkich mężczyzn w wieku od 20 do 28 lat. Żołnierzy rekrutowano głównie z chłopów gdyż bogatsze warstwy mogły się wykupić od tego obowiązku.
W 1812 roku Francja i Rosja znalazły się w stanie wojny. Półmilionowa armia Napoleona( w tym prawie100 tysięcy wojsk Księstwa) przemaszerowała przez Księstwo i po przekroczeniu rzeki Niemen ( graniczna rzeka między Księstwem a Rosją ) wkroczyła do Rosji. Wojska Księstwa miały znaczny udział w kampanii rosyjskiej. Wykazały się w bitwach pod Smoleńskiem, Borodino oraz podczas powrotnej przeprawy przez rzekę Berezynę. Wojna z Rosją zakończyła się dla Francji klęską. Siłą rzeczy spowodowało to również klęskę uzależnionego od Francji Księstwa Warszawskiego. Armia poniosła ogromne straty. Do kraju powróciło zaledwie 24. tysiące żołnierzy. Nie była to siła zdolna do powstrzymania podążających za Napoleonem Rosjan. Wojska rosyjskie wkroczyły do Księstwa w styczniu 1813 roku. Ostateczna jednak decyzja o losach Księstwa podjęta została na Kongresie Wiedeńskim ( 1814-15).
Zwycięskie państwa tzn. Rosja, Prusy, Austria i Anglia zadecydowały o podziale ziem Księstwa Warszawskiego. Prusy otrzymały departamenty poznański i bydgoski oraz miasta Gdańsk i Toruń. Austria otrzymywała obwód tarnopolski i Wieliczkę z jej kopalniami soli ( tzw. saliny ). Kraków stał się wolnym miastem pod opieką trzech sąsiednich państw czyli Rosji, Prus i Austrii. Reszta terenów już jako Królestwo Polskie miała być związana konstytucją i osobą monarchy ( car Rosji był jednocześnie królem Królestwa Polskiego ) z cesarstwem rosyjskim.
Podsumowując, Księstwo Warszawskie istniało zaledwie 8 lat. Było w swym istnieniu bardzo uzależnione od Francji napoleońskiej. To przez Napoleona zostało utworzone i to wraz z jego klęską przestało istnieć. Był to jednak okres znacznego ożywienia gospodarki. Przemysł sukienniczy i górniczo-hutniczy stał na dobrym poziomie. Było to jednak wynikiem zapotrzebowania rosnącej armii. Taki był więc cel utworzenia Księstwa. Napoleon potrzebował w Europie wschodniej swego rodzaju zaplecza i bazy wypadowej w kierunku Rosji.
LUB TO:
Jesienią 1795 roku powstała nowa idea utworzenia polskiego wojska poza granicami kraju. Pomysł ten narodził się na emigracji polskiej w Paryżu, gdzie, dzięki poparciu Napoleona Bonapartego, będącego w owym czasie u szczytu władzy, 9 stycznia 1797 roku Henryk Dąbrowski podpisał z władzami Republiki Lombardzkiej porozumienie odnośnie tworzenia Legionów Polskich. Niestety, mimo wielkich poświęceń ze strony wojska polskiego w walkach na terenie Europy, podpisując pokó francusko- austriacki, w Luneville 9 lutego 1801 roku, Bonaparte pominął sprawę polską, a władzę nad Legionami przekazano państewkom włoskim. Co więcej, Francuzi w latach 1802-1803 wysłali około 6 tysięcy legionistów na San Domingo do tłumienia powstania ludności murzyńskiej. Tym samym LegionyPolskie przestały istnieć.
Jednakże, wydarzenie to nie przekreśliło nadziei Polaków na ponowne ożywienie sprawy polskiej i, być może, odbudowę państwa. Sprzyjające warunki, aby ten cel osiągnąć wytworzyły się w 1806 roku. Napoleon chciał ostatecznie zniszczyć Prusy. Zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że wystarczą mgliste nadzieje na podjęcie tematu Polski, aby w zaborze pruskim wybuchło powstanie . Bonaparte postanowił więc wykorzystać ten fakt i wspomógł Polaków w zorganizowaniu administracji oraz armii polskiej. Dowództwo powierzono Henrykowi Dąbrowskiemu.
Wielka aktywność Polaków w połączeniu ze zwycięstwem Napoleona w wojnie 1806-1807 oraz pokój zawarty z Rosją 7 lipca 1807 roku a dwa dni później z Prusami sprawiły, że Napoleon i car Aleksander I rozpoczęli, bez udziału Prus i głównie w celu ich osłabienia, rokowanie w Tylży nad Niemnem na temat utworzenia zależnego od Francji państewka, pod warunkiem, że nie będzie posiadało w nazwie słowa polskie?.
Z komnat gdzie dyskutowano nad przyszłością ziem polskich dobiegały sprzeczne wieści. Niepokój narastał? Francuski minister spraw zagranicznych, Talleyrand żądał od 7 do 9 milionów za rozwiązania terytorialne korzystne dla Polski. Decyzja jaka zapadła rozwścieczyła wielu polityków, a nawet wojskowych, którzy mimo przysięgi wierności chodzili po ulicach i ubliżali cesarzowi.
Postanowiono, że z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego bez departamentu białostockiego powstanie niewielkie państewko zwane Księstwem Warszawskim, z królem saskim Fryderykiem Augustem na czele, w unii personalnej z Saksonią i ścisłym sojuszu z Francją. Poza granicami znalazł się Gdańsk, który miał być wolnym miastem. Powierzchnia Księstwa Warszawskiego stanowiła zaledwie 1/7 tego co mieliśmy przed zaborami. Cesarz jednak już wcześniej obiecał carowi Rosji, że Polska jako państwo się nie odrodzi.
Księstwo Warszawskie oznaczało częściową odbudowę Polski, co zmieniało w zasadniczy sposób dotychczasową sytuację Polaków