Potrzebuje życiorysu elizy orzeszkowej n a poziomie gimnazjum :D
wiki310Orzeszkowa Eliza, z Pawłowskich, (1841-1910), polska pisarka, publicystka. Jedna z najwybitniejszych polskich powieściopisarek, szczególnie w okresie pozytywizmu. Pochodziła z zamożnej szlacheckiej rodziny. 1852-1857 uczyła się na pensji sióstr Sakramentek w Warszawie.1859-1863 po poślubieniu P. Orzeszki zamieszkała w jego majątku - Ludwinowie pod Kobryniem, gdzie była działaczką oświatową wśród ludu. Brała udział w powstaniu styczniowym, m.in. ukrywając w swym domu ostatniego dyktatora R. Traugutta. 1856 wróciła do rodzinnego domu w Miłkowszczyźnie, po zesłaniu męża w głąb Rosji.
1869 zamieszkała w Grodnie po unieważnieniu małżeństwa. 1879-1882 współwłaścicielka firmy wydawniczej w Wilnie. Od 1882 przez 5 lat internowana w Grodnie. 1894 wstąpiła w związek małżeński z S. Nahorskim, z którym była związana ok. 30 lat.
Otrzymała szereg wyróżnień, kandydowała do Nagrody Nobla, ciesząc się wielkim szacunkiem społecznym. W latach 1866-1876 stała się gorącą zwolenniczką pozytywizmu, pozostając głównie pod wpływem H.Th. Buckle'a i H. Spencera.
W artykułach programowych, np. Listach o literaturze (Niwa 1873) prezentowała stanowisko antyromantyczne, domagając się od literatury realizmu i odpowiedzialności za los społeczeństwa. 8 V 1910 - umiera w Grodnie i tam zostaje pochowana. Twórczość
Debiutowała jako prozaik 1866, publikując m.in. opowiadania i powieści tendencyjne, jak: Pan Graba (1872), Marta (1873), Eli Makower (1875).
Lata 1877-1891 uważane są za okres dojrzałej twórczości Orzeszkowej. Ukazały się wtedy m.in. tak znane utwory, jak: powieści Meir Ezofowicz tom 1-2 (1878), Dziurdziowie (Ateneum 1885, wydanie książkowe 1888), Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Bene nati (1891) oraz zbiory nowel: Z różnych sfer tom 1-3 (1879-1882), W zimowy wieczór (1888), a także rozprawy: Patriotyzm i kosmopolityzm (1880), O Żydach i kwestii żydowskiej (1882).
W okresie tym pisarka poszerzyła swoje zainteresowania społeczne, pogłębiając obserwację obyczajową i psychologiczną. Lata od 1892 do śmierci zaznaczyły się porzuceniem radykalizmu społeczno-ideowego (m.in. ateizmu i antyklerykalizmu), skupieniem się na życiu wewnętrznym jednostek, m.in. pod wpływem modernizmu, choć atakowała młodopolskich dekadentów, np. w opowiadaniach Melancholicy (1896) i Ad astra - Dwugłos (1904, wespół z T. Garbowskim).
Powracała często w swojej twórczości do powstania styczniowego, np. w tomie opowiadań Gloria victis (1910). Także Pisma tom 1-25 (1912-1928), Pisma tom 1-24 (1937-1939), Pisma zebrane tom 1-52 (1947-1953), Listy tom 1-2 (1937-1953), Listy zebrane tom 1-9 (1954-1981), Dzieła wybrane tom 1-12 (1953, 1957), Pisma krytycznoliterackie (1959), pamiętnik O sobie (1974).
1869 zamieszkała w Grodnie po unieważnieniu małżeństwa. 1879-1882 współwłaścicielka firmy wydawniczej w Wilnie. Od 1882 przez 5 lat internowana w Grodnie. 1894 wstąpiła w związek małżeński z S. Nahorskim, z którym była związana ok. 30 lat.
Otrzymała szereg wyróżnień, kandydowała do Nagrody Nobla, ciesząc się wielkim szacunkiem społecznym. W latach 1866-1876 stała się gorącą zwolenniczką pozytywizmu, pozostając głównie pod wpływem H.Th. Buckle'a i H. Spencera.
W artykułach programowych, np. Listach o literaturze (Niwa 1873) prezentowała stanowisko antyromantyczne, domagając się od literatury realizmu i odpowiedzialności za los społeczeństwa. 8 V 1910 - umiera w Grodnie i tam zostaje pochowana. Twórczość
Debiutowała jako prozaik 1866, publikując m.in. opowiadania i powieści tendencyjne, jak: Pan Graba (1872), Marta (1873), Eli Makower (1875).
Lata 1877-1891 uważane są za okres dojrzałej twórczości Orzeszkowej. Ukazały się wtedy m.in. tak znane utwory, jak: powieści Meir Ezofowicz tom 1-2 (1878), Dziurdziowie (Ateneum 1885, wydanie książkowe 1888), Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Bene nati (1891) oraz zbiory nowel: Z różnych sfer tom 1-3 (1879-1882), W zimowy wieczór (1888), a także rozprawy: Patriotyzm i kosmopolityzm (1880), O Żydach i kwestii żydowskiej (1882).
W okresie tym pisarka poszerzyła swoje zainteresowania społeczne, pogłębiając obserwację obyczajową i psychologiczną. Lata od 1892 do śmierci zaznaczyły się porzuceniem radykalizmu społeczno-ideowego (m.in. ateizmu i antyklerykalizmu), skupieniem się na życiu wewnętrznym jednostek, m.in. pod wpływem modernizmu, choć atakowała młodopolskich dekadentów, np. w opowiadaniach Melancholicy (1896) i Ad astra - Dwugłos (1904, wespół z T. Garbowskim).
Powracała często w swojej twórczości do powstania styczniowego, np. w tomie opowiadań Gloria victis (1910). Także Pisma tom 1-25 (1912-1928), Pisma tom 1-24 (1937-1939), Pisma zebrane tom 1-52 (1947-1953), Listy tom 1-2 (1937-1953), Listy zebrane tom 1-9 (1954-1981), Dzieła wybrane tom 1-12 (1953, 1957), Pisma krytycznoliterackie (1959), pamiętnik O sobie (1974).