Question

Podaj jakie Pradoliny znajdują się zarówno na obszarze Polski i Niemiec ?

Answer 1

Pradoliny

to ogromne doliny rzeczne utworzone przez wody roztopowe na przedpolu lądolodu, łączące się z wodami rzek nielodowcowych. W trakcie nasuwania się lądolodu na obszar Polski od północy niemożliwy był odpływ wód w tamtym kierunku, czyli do Bałtyku i istniejący wówczas system odpływu rzecznego ulegał całkowitej zmianie Na południu barierę stanowiły łańcuchy górskie (Karpaty, Sudety). Zgodnie z nachyleniem terenu gromadzące się wielkie masy wód (z lądolodu i z płynących z południa rzek) kierowały się na zachód lub wschód, tworząc ogromne doliny, o wiele szersze od współczesnych. Miały one przebieg równoległy do czoła lądolodu. Rzeki płynące pradolinami transportowały bardzo dużo materiału skalnego,akumulacja przeważała nad procesami erozyjnymi. 

Powstawały rzeki roztokowe o wielu zmieniających położenie korytach, gdyż płynąca woda musiała przedzierać się przez masy nanoszonych ciągle osadów.Występująca w podłożu wieloletnia zmarzlina utrudniała rzekom w pradolinach erozję w głąb ziemi, ale zachodziła intensywna erozja boczna. Dzięki temu pradoliny osiągały szerokość dochodzącą do kilkudziesięciu kilometrów

Przebieg pradolin na terenie Polski

1. Pradolina podkarpacka ciągnęła się od Dębicy po Przemyśl. Jest to najstarsza pradolina na terenie naszego kraju - powstała ok. 400 tys. lat temu, w czasie największego zasięgu zlodowacenia. Lądolód dotarł prawie do Karpat (zlodowacenie południowopolskie), a jego wody roztopowe płynęły w kierunku południowo-wschodnim, doliną Dniestru do Morza Czarnego. Pradolina ta funkcjonowała także później, w czasie zlodowacenia Odry (ok. 180-200 tys. lat temu).

2. Pradolina Pilicy-Wieprza-Krzny powstała w środkowej i wschodniej części Polski podczas zlodowacenia Warty. Wody roztopowe odpływały w kierunku północno-wschodnim, doliną Prypeci do Dniepru.

3.Pradolina wrocławsko-magdeburska powstała w południowo-zachodniej Polsce w czasie zlodowacenia Warty i odprowadzała wody do Morza Północnego.

4.Pradolina głogowsko-barucka związana jest z maksymalnym zasięgiem lądolodu zlodowacenia Wisły (tzw. faza leszczyńska). Prowadziła wody na południe, do doliny Łaby.

5.Pradolina warszawsko-berlińska powstała w czasie zlodowacenia Wisły (tzw. faza poznańska). Prowadziła wody przez obszar, na którym dziś leży Berlin, do doliny Łaby.

6.Pradolina toruńsko-eberswaldzka powstała czasie zlodowacenia Wisły (tzw. faza pomorska). Prowadziła wody na północ od dzisiejszego Berlina, do doliny Łaby.

7.Pradolina Biebrzy-Narwi to wschodni (początkowy) fragment pradoliny warszawsko-berlińskiej i pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej.

8.Pradolina Drwęcy to niewielka pradolina łącząca się z pradoliną toruńsko-eberswaldzką w rejonie Torunia.

9.Pradolina kaszubska utworzyła się podczas zaniku zlodowacenia Wisły na obszarze Polski tam, gdzie obecnie płynące nią rzeki zmierzają w przeciwne strony: Reda na wschód do Zatoki Puckiej, zaś Łeba na północny zachód, do jeziora Łebsko.

10.Pradolina pomorska to zachodnie przedłużenie pradoliny kaszubskiej. Wody płynęły bezpośrednio wzdłuż czoła lądolodu stacjonującego na obszarze Mierzei Słupskiej, dlatego po stopieniu lądolodu zachowała się jedynie południowa krawędź tej pradoliny.

Answer 2

pradolina warszwasko-berlińska

pradolina wrocławsko-magdeburska

pradolina toruńsko-eberswaldzka

pradolina kaszubska

pradolina górnej Wisły

pradolina barucko-głogowska