1. Czas akcji: lata 1399 (śmierć królowej Jadwigi) do 1410 (bitwa pod Grunwaldem); epilog sięga roku 1466 (pokój toruński, na mocy którego Polska odzyskała Pomorze).
2. Miejsce akcji: Polska, Prusy, Litwa, Żmudź, Pomorze, Kraków (stolica), Warszawa, Szczytno, Malbork, Spychów, Bogdaniec, Zgorzelice, lasy i puszcze.
3. Bohaterowie: w utworze pokazani są obok bohaterów indywidualnych także bohaterowie zbiorowi - to obraz średniowiecznej Polski i ziem z nią sąsiadujących, obraz życia różnych środowisk: królów, książąt, dostojników zakonu niemieckiego, rycerzy, duchowieństwa, szlachty, mieszczan i chłopów. * król: Władysław Jagiełło, królowa Jadwiga * książęta: Anna Danuta, Janusz, Witold, Henryk, Aleksandra, Anna Ziemowitowa * dostojnicy kościelni: papież Bonifacy IX, bp. krakowski Wysz * kapłani: ks. Kaleb, ks. Wyszoniek, ks. Bartosz z Kłobucka, ks. Stanisław, o. Cybek, ks. Opat z Tulczy * rycerze: Zawisza Czarny, Powała z Taczewa, Lis z Targowiska, Jurand ze Spychowa, Zbyszko z Bogdańca, Maćko z Bogdańca, Paszko Złodziej, Zych ze Zgorzelic * mieszczanie: kupiec Amylej * chłopi: Sanderus
4. "Krzyżacy" to powieść wielowątkowa, można wyróżnić następujące wątki: * w. polityczny - dzieje konfliktów i wojny krzyżaków z Polakami * w. psychologiczny - walka Juranda z krzyżakami * w. miłosny - perypetie miłosne Zbyszka i Danusi, Zbyszka i Jagienki, Jagienki i Cztana oraz Wilka, Hlawy i Anny Sieciechówny * w. obyczajowy - pasowanie na rycerza, ślubowanie Zbyszka, polowania, uczty * w. podróżniczo-przygodowy - podróże Zbyszka w celu odnalezienia Danusi
B. RYCERSTWO W "KRZYŻAKACH"
W powieści zostały pokazane dwa kontrastowe obrazy rycerstwa polskiego i krzyżaków.
1. Krzyżacy (cechy wraz z uzasadnieniem): * podstępność, przebiegłość - spisek przeciwko Jurandowi * fałsz, obłuda - oskarżenie Hlawy o zabicie de Fourcego * zakłamanie, fałsz - sfałszowanie listu Juranda do księżnej Anny * wyniosłość, zarozumiałość, pycha, duma - zachowanie Lichtensteina wobec Zbyszka i Maćka pod Krakowem * okrucieństwo, brutalność, podłość - uwięzienie Juranda, torturowanie go i poniżanie * okrucieństwo, podłość, pogarda dla słabszych - mordowanie kobiet i dzieci "(...) cały Zakon Krzyżacki stał na nieprawości"
2. Polacy (cechy wraz z uzasadnieniem): * wierność, waleczność - poszukiwanie Danusi przez Zbyszka * honorowość, poczucie własnej godności - niebłaganie Lichtensteina o ulitowanie się nad Zbyszkiem * poszanowanie prawa - niezłamanie prawa przez króla polskiego w sprawie ataku Zbyszka na posła * wierność - wierność Zbyszka do Danusi * waleczność, odwaga, służba ojczyźnie i królowi - bitwa pod Grunwaldem * kierowanie się zasadami wiary chrześcijańskiej - częste zwracanie się do Boga, modlitwa
C. JURAND ZE SPYCHOWA POSTACIĄ TRAGICZNĄ
1. Jurand człowiekiem szczęśliwym: * miał kochającą rodzinę (żonę i córkę) * dostatek panujący w jego posiadłości * życie w zgodzie z krzyżakami * był autorytetem, człowiekiem szanowanym przez pozostałych * słynął z męstwa, siły, odwagi, waleczności, pogody ducha
2. Etapy narastania tragizmu oraz odpowiadające im zmiany osobowości: I. Śmierć ukochanej żony podczas niespodziewanego ataku krzyżaków na Spychów - szczęśliwy ojciec i mąż zamienia się w żądnego pomsty mściciela; "żal i gniew we krwi topił", "płonął nieugaszoną chęcią zemsty". II. Rozstanie z jedyną córką będące konsekwencją utraty żony, oddanie córki pod opiekę księżnej Anny Danuty - ból z powodu rozłąki; "porywała go tęsknota za Danusią", "na widok dziecka wybuchał zawsze okropną żałością". III. Porwanie Danusi przez krzyżaków - załamanie psychiczne, poczucie bezradności i bezsilności, Jurand staje się uległy wobec krzyżaków. IV. Przybycie do Szczytna i podporządkowanie się wszystkim żądaniom krzyżaków, godzącym w jego rycerską dumę - Jurand ma świadomość, że znajduje się w sytuacji bez wyjścia, że bez względu na to, jak postąpi, i tak skończy się to tragicznie. V. Pobyt w krzyżackim więzieniu - Jurand staje się ofiarą krzyżaków: zostaje brutalnie okaleczony (oślepiony, pozbawiony języka i prawej dłoni). VI. Wypuszczenie Juranda z więzienia - ten, który budził grozę, jest teraz bezbronny, skazany na łaskę innych ludzi. VII. Spotkanie z oprawcą - Jurand, dawny mściciel, okazuje się być osobą miłosierną, zdolną do przebaczenia. VIII. Śmierć Danusi - Jurand zamyka się we własnym świecie, traci kontakt z rzeczywistością, jego dusza "umiera".
D. MIŁOŚĆ
Rycerz, wybierając damę swego serca, kierował się sercem, ale zwracał również uwagę na jej inteligencję, pochodzenie, urodę i wdzięk. Swoje przywiązanie manifestował poprzez ciągłe chwalenie jej urody. Wielbił ją poprzez służbę i dbanie o jej honor, robił to szczerze i z całej duszy, bronił jej z narażeniem życia.
1. Porównanie Danusi i Jagienki - dwóch wybranek serca Zbyszka. a) pochodzenie społeczne, rodowód: * Danusia: córka Juranda, mężnego komesa ze Spychowa, należącego do przedchorągwianych; ulubienica i dwórka księżnej Anny Danuty, pani na Mazowszu. * Jagienka: córka Zycha ze Zgorzelic, możnego rycerza; ulubienica znanego i bogatego opata z Tulczy. b) wygląd zewnętrzny: * Danusia: długie, jasne, rozpuszczone włosy, ozdobione wianuszkiem z kwiatków; twarz jasna, oczy łagodne, błękitne; drobna, szczupła, dziecinna, delikatna; ulubiony kolor - błękit. * Jagienka: piękna, urodziwa, bił od niej blask zdrowia, młodości i siły; wysmukła, o szerokich ramionach; twarz rumiana, czerwone usta, oczy modre i bystre; włosy długie, ciemne, splecione w warkocz; do twarzy jej w czerwieni. c) umiejętności: * Danusia: śpiew, gra na lutni. * Jagienka: jeździła konno; posługiwała się bronią, strzelała z łuku; zajmowała się polowaniami, myślistwem, rybołówstwem; świetnie pływała; potrafiła pośladkami zgnieść orzechy. d) cechy charakteru, usposobienie: * Danusia: delikatna, uczciwa, wrażliwa, czuła, nieśmiała, posłuszna ojcu i księżnie, skryta, skromna, wierna, spokojna, krucha, niezaradna. * Jagienka: odważna, opiekuńcza, uczynna, dobra, dobroduszna, bystra, wytrwała, odpowiedzialna, samodzielna, szczera, harda, nieśmiała wobec Zbyszka.
2. Rodzaje miłości w powieści: * miłość do ojczyzny: Polaków do Polski * miłość do ziemi rodzinnej: Maćka do Bogdańca, Zycha do Zgorzelic * miłość rodzicielska: Juranda do Danusi, Maćka do Zbyszka, Zygfryda de Lowe do Rotgiera
E. BOGDANIEC I ZGORZELICE - DWIE RÓŻNE SIEDZIBY RYCERSKIE
1. Porównanie obu dworów: a) Pomieszczenia: * Bogdaniec: ogromna sień, dwie obszerne izby z komorami, kuchnia * Zgorzelice: wiele izb, alkierz, kuchnia, komory z wieloma zapasami b) Okna: * Bogdaniec: błoniaste * Zgorzelice: szyby z wygładzanego i cienko zestruganego rogu c) Podłoga: * Bogdaniec: ulepiona z gliny * Zgorzelice: z modrzewiowych desek, bardzo czysta, przykryta skórami d) Palenisko: * Bogdaniec: na środku każdej izby znajdowało się ognisko * Zgorzelice: wielkie kominy z okapami stojące w rogach izb e) Wyposażenie: * Bogdaniec: stoły z sosnowych desek, haki do wędzenia mięsa umieszczone przy pułapie, ściany z wieloma półkami, na ścianach powieszone zbroje * Zgorzelice: mnóstwo błyszczącej zastawy, makatki na ścianach, dużo dziczych, żubrzych i turzych skór, futra wilcze, lisie, kunie i bobrowe, zbroje na ścianach f) Obejście: * Bogdaniec: kilka łanów za domem, kilka domów chłopskich, spichlerz, szopy, chruściana obora i stajnia * Zgorzelice: wiele spichrzów, obór, stajni, chlewów i szop, w których były wozy, sprzęty myśliwskie i sieci
2. Podsumowanie: Dwóch w Zgorzelicach jest zasobniejszy i bardziej zadbany. Dwór w Bogdańcu to zaniedbana, kurna chata z okopconymi ścianami, klepiskiem i błonami w oknach. Dwór w Zgorzelicach był nowocześniejszy - miał kominy, podłogi z desek, rogowe szyby w oknach i liczne ozdoby. Przyczyny takiego stanu rzeczy: - gospodarze Bogdańca rzadko bywali w domu, pod ich nieobecność Bogdańca doglądał opat, który nie interesował się domem, lecz jedynie tym, co przynosiło mu dochody - ziemią i praca chłopów - w Bogdańcu brakowało gospodyni - w Zgorzelicach mieszkała Jagienka, która dbała o dwór - Zych spędzał więcej czasu w domu
F. O WARSZTACIE ARTYSTY
"Krzyżacy" to: * powieść, która należy do tzw. literatury pięknej, ponieważ działa na nasze emocje, na wyobraźnię i wszystkie zmysły, pobudza także do refleksji * utwór epicki, ponieważ świat przedstawiony ma charakter fabularny, narrator jest osobą opowiadającą dzieje postaci, zasadniczą formą podawczą jest narracja * powieść, ponieważ jest to utwór mocno rozbudowany, zawierający wiele wątków i epizodów oraz dużą różnorodność postaci * powieść historyczna, ponieważ fabuła osadzona jest w minionej epoce historycznej (średniowieczu), przedstawia perypetie wymyślonych postaci na tle konkretnych wydarzeń historycznych i uzupełnia elementami fikcyjnymi losy rzeczywistych bohaterów historycznych
Archaizm - element językowy, który istniał w języku dawniej, a obecnie wyszedł z użycia. Archaizmem może być: - wyraz, który nie jest używany w żywej mowie, np. kasztelan, kluza (więzienie) - dawna forma wyrazu, np. zyz - zez, kozieł - kozioł - dawny sposób odmiany wyrazów, np. idę do ziemie obiecanej - idę do ziemi obiecanej - dawne znaczenie używanego obecnie wyrazu, np. oto mąż dzielny - oto mężczyzna
Wyrazy przestarzałe - wyrazy jeszcze nie zapomniane, ale używane zwykle przez ludzi starszych, np. wieczerza, trzewiki.
Stylizacja językowa - świadome wprowadzenie do tekstu elementów języka typowych dla jakiejś zbiorowości lub dawnej epoki.
Archaizacja językowa - odmiana stylizacji językowej, polegająca na wprowadzeniu do tekstu archaizmów. Archaizację stosuje się po to, aby oddać klimat danej epoki lub nadać tekstowi odpowiedni charakter.
G. SŁOWNICZEK
alkierz - mały boczny pokój, pełniący funkcję sypialni driakiew - maść frasunek - zmartwienie, kłopot gęśle - dawny instrument muzyczny komes - hrabia, wyższy urzędnik łuby - pasy z kory, z których wyrabiano kosze mechera - worek wykonywany z głowy zwierzęcej minstrel - śpiewak wędrowny mizerykordia - krótki sztylet stosowany do dobijania przeciwnika nałęczka - chusta na głowę pawęż - prostokątna, drewniana tarcza obita skórą pątlik - siatka przytrzymująca włosy rybałt - śpiewak wędrowny strągiew - duże, wysokie naczynie wagant - śpiewak wędrowny zrękowiny - zaręczyny
Mam nadzieję, że ten zbiór najważniejszych wiadomości o lekturze do czegokolwiek Ci się przyda.
ŚWIAT PRZEDSTAWIONY UTWORU
1. Czas akcji: lata 1399 (śmierć królowej Jadwigi) do 1410 (bitwa pod Grunwaldem); epilog sięga roku 1466 (pokój toruński, na mocy którego Polska odzyskała Pomorze).
2. Miejsce akcji: Polska, Prusy, Litwa, Żmudź, Pomorze, Kraków (stolica), Warszawa, Szczytno, Malbork, Spychów, Bogdaniec, Zgorzelice, lasy i puszcze.
3. Bohaterowie: w utworze pokazani są obok bohaterów indywidualnych także bohaterowie zbiorowi - to obraz średniowiecznej Polski i ziem z nią sąsiadujących, obraz życia różnych środowisk: królów, książąt, dostojników zakonu niemieckiego, rycerzy, duchowieństwa, szlachty, mieszczan i chłopów.
* król: Władysław Jagiełło, królowa Jadwiga
* książęta: Anna Danuta, Janusz, Witold, Henryk, Aleksandra, Anna Ziemowitowa
* dostojnicy kościelni: papież Bonifacy IX, bp. krakowski Wysz
* kapłani: ks. Kaleb, ks. Wyszoniek, ks. Bartosz z Kłobucka, ks. Stanisław, o. Cybek, ks. Opat z Tulczy
* rycerze: Zawisza Czarny, Powała z Taczewa, Lis z Targowiska, Jurand ze Spychowa, Zbyszko z Bogdańca, Maćko z Bogdańca, Paszko Złodziej, Zych ze Zgorzelic
* mieszczanie: kupiec Amylej
* chłopi: Sanderus
4. "Krzyżacy" to powieść wielowątkowa, można wyróżnić następujące wątki:
* w. polityczny - dzieje konfliktów i wojny krzyżaków z Polakami
* w. psychologiczny - walka Juranda z krzyżakami
* w. miłosny - perypetie miłosne Zbyszka i Danusi, Zbyszka i Jagienki, Jagienki i Cztana oraz Wilka, Hlawy i Anny Sieciechówny
* w. obyczajowy - pasowanie na rycerza, ślubowanie Zbyszka, polowania, uczty
* w. podróżniczo-przygodowy - podróże Zbyszka w celu odnalezienia Danusi
B. RYCERSTWO W "KRZYŻAKACH"
W powieści zostały pokazane dwa kontrastowe obrazy rycerstwa polskiego i krzyżaków.
1. Krzyżacy (cechy wraz z uzasadnieniem):
* podstępność, przebiegłość - spisek przeciwko Jurandowi
* fałsz, obłuda - oskarżenie Hlawy o zabicie de Fourcego
* zakłamanie, fałsz - sfałszowanie listu Juranda do księżnej Anny
* wyniosłość, zarozumiałość, pycha, duma - zachowanie Lichtensteina wobec Zbyszka i Maćka pod Krakowem
* okrucieństwo, brutalność, podłość - uwięzienie Juranda, torturowanie go i poniżanie
* okrucieństwo, podłość, pogarda dla słabszych - mordowanie kobiet i dzieci
"(...) cały Zakon Krzyżacki stał na nieprawości"
2. Polacy (cechy wraz z uzasadnieniem):
* wierność, waleczność - poszukiwanie Danusi przez Zbyszka
* honorowość, poczucie własnej godności - niebłaganie Lichtensteina o ulitowanie się nad Zbyszkiem
* poszanowanie prawa - niezłamanie prawa przez króla polskiego w sprawie ataku Zbyszka na posła
* wierność - wierność Zbyszka do Danusi
* waleczność, odwaga, służba ojczyźnie i królowi - bitwa pod Grunwaldem
* kierowanie się zasadami wiary chrześcijańskiej - częste zwracanie się do Boga, modlitwa
C. JURAND ZE SPYCHOWA POSTACIĄ TRAGICZNĄ
1. Jurand człowiekiem szczęśliwym:
* miał kochającą rodzinę (żonę i córkę)
* dostatek panujący w jego posiadłości
* życie w zgodzie z krzyżakami
* był autorytetem, człowiekiem szanowanym przez pozostałych
* słynął z męstwa, siły, odwagi, waleczności, pogody ducha
2. Etapy narastania tragizmu oraz odpowiadające im zmiany osobowości:
I. Śmierć ukochanej żony podczas niespodziewanego ataku krzyżaków na Spychów - szczęśliwy ojciec i mąż zamienia się w żądnego pomsty mściciela; "żal i gniew we krwi topił", "płonął nieugaszoną chęcią zemsty".
II. Rozstanie z jedyną córką będące konsekwencją utraty żony, oddanie córki pod opiekę księżnej Anny Danuty - ból z powodu rozłąki; "porywała go tęsknota za Danusią", "na widok dziecka wybuchał zawsze okropną żałością".
III. Porwanie Danusi przez krzyżaków - załamanie psychiczne, poczucie bezradności i bezsilności, Jurand staje się uległy wobec krzyżaków.
IV. Przybycie do Szczytna i podporządkowanie się wszystkim żądaniom krzyżaków, godzącym w jego rycerską dumę - Jurand ma świadomość, że znajduje się w sytuacji bez wyjścia, że bez względu na to, jak postąpi, i tak skończy się to tragicznie.
V. Pobyt w krzyżackim więzieniu - Jurand staje się ofiarą krzyżaków: zostaje brutalnie okaleczony (oślepiony, pozbawiony języka i prawej dłoni).
VI. Wypuszczenie Juranda z więzienia - ten, który budził grozę, jest teraz bezbronny, skazany na łaskę innych ludzi.
VII. Spotkanie z oprawcą - Jurand, dawny mściciel, okazuje się być osobą miłosierną, zdolną do przebaczenia.
VIII. Śmierć Danusi - Jurand zamyka się we własnym świecie, traci kontakt z rzeczywistością, jego dusza "umiera".
D. MIŁOŚĆ
Rycerz, wybierając damę swego serca, kierował się sercem, ale zwracał również uwagę na jej inteligencję, pochodzenie, urodę i wdzięk. Swoje przywiązanie manifestował poprzez ciągłe chwalenie jej urody. Wielbił ją poprzez służbę i dbanie o jej honor, robił to szczerze i z całej duszy, bronił jej z narażeniem życia.
1. Porównanie Danusi i Jagienki - dwóch wybranek serca Zbyszka.
a) pochodzenie społeczne, rodowód:
* Danusia: córka Juranda, mężnego komesa ze Spychowa, należącego do przedchorągwianych; ulubienica i dwórka księżnej Anny Danuty, pani na Mazowszu.
* Jagienka: córka Zycha ze Zgorzelic, możnego rycerza; ulubienica znanego i bogatego opata z Tulczy.
b) wygląd zewnętrzny:
* Danusia: długie, jasne, rozpuszczone włosy, ozdobione wianuszkiem z kwiatków; twarz jasna, oczy łagodne, błękitne; drobna, szczupła, dziecinna, delikatna; ulubiony kolor - błękit.
* Jagienka: piękna, urodziwa, bił od niej blask zdrowia, młodości i siły; wysmukła, o szerokich ramionach; twarz rumiana, czerwone usta, oczy modre i bystre; włosy długie, ciemne, splecione w warkocz; do twarzy jej w czerwieni.
c) umiejętności:
* Danusia: śpiew, gra na lutni.
* Jagienka: jeździła konno; posługiwała się bronią, strzelała z łuku; zajmowała się polowaniami, myślistwem, rybołówstwem; świetnie pływała; potrafiła pośladkami zgnieść orzechy.
d) cechy charakteru, usposobienie:
* Danusia: delikatna, uczciwa, wrażliwa, czuła, nieśmiała, posłuszna ojcu i księżnie, skryta, skromna, wierna, spokojna, krucha, niezaradna.
* Jagienka: odważna, opiekuńcza, uczynna, dobra, dobroduszna, bystra, wytrwała, odpowiedzialna, samodzielna, szczera, harda, nieśmiała wobec Zbyszka.
2. Rodzaje miłości w powieści:
* miłość do ojczyzny: Polaków do Polski
* miłość do ziemi rodzinnej: Maćka do Bogdańca, Zycha do Zgorzelic
* miłość rodzicielska: Juranda do Danusi, Maćka do Zbyszka, Zygfryda de Lowe do Rotgiera
E. BOGDANIEC I ZGORZELICE - DWIE RÓŻNE SIEDZIBY RYCERSKIE
1. Porównanie obu dworów:
a) Pomieszczenia:
* Bogdaniec: ogromna sień, dwie obszerne izby z komorami, kuchnia
* Zgorzelice: wiele izb, alkierz, kuchnia, komory z wieloma zapasami
b) Okna:
* Bogdaniec: błoniaste
* Zgorzelice: szyby z wygładzanego i cienko zestruganego rogu
c) Podłoga:
* Bogdaniec: ulepiona z gliny
* Zgorzelice: z modrzewiowych desek, bardzo czysta, przykryta skórami
d) Palenisko:
* Bogdaniec: na środku każdej izby znajdowało się ognisko
* Zgorzelice: wielkie kominy z okapami stojące w rogach izb
e) Wyposażenie:
* Bogdaniec: stoły z sosnowych desek, haki do wędzenia mięsa umieszczone przy pułapie, ściany z wieloma półkami, na ścianach powieszone zbroje
* Zgorzelice: mnóstwo błyszczącej zastawy, makatki na ścianach, dużo dziczych, żubrzych i turzych skór, futra wilcze, lisie, kunie i bobrowe, zbroje na ścianach
f) Obejście:
* Bogdaniec: kilka łanów za domem, kilka domów chłopskich, spichlerz, szopy, chruściana obora i stajnia
* Zgorzelice: wiele spichrzów, obór, stajni, chlewów i szop, w których były wozy, sprzęty myśliwskie i sieci
2. Podsumowanie:
Dwóch w Zgorzelicach jest zasobniejszy i bardziej zadbany. Dwór w Bogdańcu to zaniedbana, kurna chata z okopconymi ścianami, klepiskiem i błonami w oknach. Dwór w Zgorzelicach był nowocześniejszy - miał kominy, podłogi z desek, rogowe szyby w oknach i liczne ozdoby. Przyczyny takiego stanu rzeczy:
- gospodarze Bogdańca rzadko bywali w domu, pod ich nieobecność Bogdańca doglądał opat, który nie interesował się domem, lecz jedynie tym, co przynosiło mu dochody - ziemią i praca chłopów
- w Bogdańcu brakowało gospodyni
- w Zgorzelicach mieszkała Jagienka, która dbała o dwór
- Zych spędzał więcej czasu w domu
F. O WARSZTACIE ARTYSTY
"Krzyżacy" to:
* powieść, która należy do tzw. literatury pięknej, ponieważ działa na nasze emocje, na wyobraźnię i wszystkie zmysły, pobudza także do refleksji
* utwór epicki, ponieważ świat przedstawiony ma charakter fabularny, narrator jest osobą opowiadającą dzieje postaci, zasadniczą formą podawczą jest narracja
* powieść, ponieważ jest to utwór mocno rozbudowany, zawierający wiele wątków i epizodów oraz dużą różnorodność postaci
* powieść historyczna, ponieważ fabuła osadzona jest w minionej epoce historycznej (średniowieczu), przedstawia perypetie wymyślonych postaci na tle konkretnych wydarzeń historycznych i uzupełnia elementami fikcyjnymi losy rzeczywistych bohaterów historycznych
Archaizm - element językowy, który istniał w języku dawniej, a obecnie wyszedł z użycia. Archaizmem może być:
- wyraz, który nie jest używany w żywej mowie, np. kasztelan, kluza (więzienie)
- dawna forma wyrazu, np. zyz - zez, kozieł - kozioł
- dawny sposób odmiany wyrazów, np. idę do ziemie obiecanej - idę do ziemi obiecanej
- dawne znaczenie używanego obecnie wyrazu, np. oto mąż dzielny - oto mężczyzna
Wyrazy przestarzałe - wyrazy jeszcze nie zapomniane, ale używane zwykle przez ludzi starszych, np. wieczerza, trzewiki.
Stylizacja językowa - świadome wprowadzenie do tekstu elementów języka typowych dla jakiejś zbiorowości lub dawnej epoki.
Archaizacja językowa - odmiana stylizacji językowej, polegająca na wprowadzeniu do tekstu archaizmów. Archaizację stosuje się po to, aby oddać klimat danej epoki lub nadać tekstowi odpowiedni charakter.
G. SŁOWNICZEK
alkierz - mały boczny pokój, pełniący funkcję sypialni
driakiew - maść
frasunek - zmartwienie, kłopot
gęśle - dawny instrument muzyczny
komes - hrabia, wyższy urzędnik
łuby - pasy z kory, z których wyrabiano kosze
mechera - worek wykonywany z głowy zwierzęcej
minstrel - śpiewak wędrowny
mizerykordia - krótki sztylet stosowany do dobijania przeciwnika
nałęczka - chusta na głowę
pawęż - prostokątna, drewniana tarcza obita skórą
pątlik - siatka przytrzymująca włosy
rybałt - śpiewak wędrowny
strągiew - duże, wysokie naczynie
wagant - śpiewak wędrowny
zrękowiny - zaręczyny
Mam nadzieję, że ten zbiór najważniejszych wiadomości o lekturze do czegokolwiek Ci się przyda.