Question

Napisz, w jakim celu powołano samorząd terytorialny i przez kogo wybierane są władze samorządowe.HELP.......Pomóżcie ćwiczenie ,,DZIEŃ DOBRY HISTORIO''

ZADANIE 2 STR.78I JESZCZE DWA ZADANIA 5 I 6 PLIS POOOOOOOOOOOOMÓŻCIE

Answer 1

Przed I wojną światową samorząd terytorialny nie występował w zaborze rosyjskim – Królestwie Polskim. Wyjątkiem był samorząd wiejski (wprowadzony w 1864 r. – skutek powstania styczniowego). Istniały tam gminy zbiorowe – obejmujące po kilka wsi, z których każda była gromadą (jednostką pomocniczą) z samorządem gromadzkim. Królestwo Polskie, w przeciwieństwie do innych ziem Imperium Rosyjskiego nie zostało objęte reformami rosyjskimi, wprowadzającymi ziemstw gubernialnych i powiatowych oraz samorządu miejskiego. Ten ostatni wprowadzono dopiero podczas okupacji austro-niemieckiej Królestwa.

Zabór pruski – trzy szczeble samorządu: gmina (jednowioskowa), powiat, prowincja (np. Prusy Zachodnie). W gminie równorzędne rada miejska i magistrat (zawodowi członkowie magistratu, wybierani na podwójną kadencję). W powiecie Landrat (starosta) jednocześnie organem administracji rządowej i przewodniczącym organu wykonawczego. W prowincjach Sejm Prowincjonalny (odrębny od administracji rządowej) z przewodniczącym (marszałkiem) na czele oraz dyrektor (starosta krajowy).

Zabór austriacki – autonomia krajów koronnych (np. Galicja, Śląsk Cieszyński). W każdym kraju koronnym Sejm Krajowy (wydawał ustawy w "sprawach krajowych"), który wybierał Wydział Krajowy – organ wykonawczy i nadzorczy samorządu. Samorząd gminny o różnym ustroju w różnych krajach koronnych. W Galicji brak rozróżnienia gmin wiejskich i miejskich. W gminach galicyjskich: rada gminna (na Śląsku – wydział), naczelnik gminy i "kolegium zwierzchności gminnej" (na Śląsku – przełożeństwo lub rada). W powiatach galicyjskich (na Śląsku w ogóle brak powiatów): wydział powiatowy z przewodniczącym, starosta powiatowy – przedstawiciel władzy centralnej.

Początkowo kontynuacja prawa zaborczego, potem stopniowe ujednolicenie (zasada rozszerzania na cały kraj uprawnień przyjmowanych dla ziem byłego KP). Problemem było nie to czy, ale jaki powinien być samorząd. M.in. egzotyczna koncepcja Józefa Buzka – ponad 70 ziem federacyjnych; Stanisław Wojciechowski – samorząd tylko na poziomie powiatowym i gminnym; Mieczysław Niedziałkowski – samorząd uspołeczniony (koncepcja PPS). Wszystkie propozycje propagowały dekoncentrację władzy, także decentralizację terytorialną (województwo, powiat i gmina), również zespolenie administracji – administracja ogólna i specjalna miała być na pewnych szczeblach zespolona z administracją rządową pod kierownictwem wojewody lub starosty.

Administracja specjalna – nie zespolona, np. administracja wojskowa, kolejowa, pocztowo-telegraficzna, urzędy ziemskie. Administracja religijna była zespolona. Starosta i wojewoda wykonywali także administrację ogólną. Urzędami administracji rządowej – urząd wojewódzki (zespół urzędników wykonujących zadania urzędu), rada wojewódzka (organ opiniodawczy, delegowani do niego przedstawiciele samorządów gospodarczych, kierownicy działów z urzędu wojewódzkiego). Były to organy administracji rządowej (wówczas państwowej). Wojewoda mianowany był przez Naczelnika Państwa, a potem przez prezydenta na wniosek ministra spraw wewnętrznych. Starosta był przedstawicielem administracji ogólnej i organem zespalającym. Miał enumeratywnie wyliczone kompetencje, np. starości przygraniczni mieli dbać o integrację terenów państwa. Dodatkowo m.in. uprawnienia aprowizacyjne, dotyczące rybołówstwa itd. Powielali w sumie uprawnienia wojewody na terenie województwa. Starosta mianowany był przez ministra spraw wewnętrznych.