Question

Napisz krótką notatke na temat sztuki średniowiecza.

Answer 1

Średniowiecze to okres w historii, który nastąpił po starożytności. W sztuce średniowiecznej możemy odnaleźć nawiązanie do antyku. W czasach średniowiecznych rozwinęły się dwa style: -romański, -gotycki. Styl romański(XI- XIII) w architekturze wzoruje się na starożytnym Rzymie, stąd też nazwa(Roma- Rzym). Budowle miały charakter sakralny. Budowano głównie kościoły(na planie krzyża łacińskiego) oraz rotundy( na planie koła). Ich przestrzeń dzieliła się na nawy(główną i boczne), wyróżniamy sklepienia kolebkowe i krzyżowe(połączenie dwóch sklepień kolebkowych). Budowle te były zazwyczaj niskie ponieważ sklepienia nie pozwalały na wznoszenie wyższych budynków. Ponieważ okna osłabiały wytrzymałość murów (siły skierowane byłyby na boki i w dół w wyniku czego budowla mogłaby się zawalić) wstawiano je jak najmniejsze (skutkiem czego w środku pomieszczenia panował półmrok). Dbano o wytrzymałość budynków ponieważ pełniły one również funkcję obronną. Przykładami architektury romańskiej są: -rotunda Świętego Prokopa w Strzelnie, -kolegiata(typ kościoła) w Tumie pod Łęczycą -zespół sakralny w Pizie( klasztory w średniowieczu odgrywały ogromną rolę ale to już temat na dłuższe pogadanki ;D), -klasztor w Cluny ( kiepsko zachowany do czasów dzisiejszych) Malarstwo i rzeźba w okresie romanizmu były podporządkowane architekturze, nie występowały jako odrębny twór. Warto wspomnieć że pełniły funkcję dydaktyczną ponieważ wielu ludzi w średniowieczu nie potrafiło czytać i pisać. Malowano freski (naścienne obrazy powstające w wyniku połączenia farby z mokrym tynkiem), rozwinęło się również istotne malarstwo miniaturowe, czyli zdobienie ksiąg maleńkimi obrazkami tworzonych ręcznie za pomocą farby wodnej. Sztukę ręcznego zdobienia ksiąg nazywano iluminatorstwem. Rzeźba występowała w kapitelach kolumn, portalach, tympanonach i fryzach (wspomniane wcześniej podporządkowanie architekturze). W malarstwie i rzeźbie dominowały tematy religijne, sceny biblijne, święte postacie ale również potwory, anioły, demony. Gotyk(XII-XV) to styl dynamiczny, bardzo ozdobny. Architekturę stylu gotyckiego charakteryzuje bardzo duża wysokość budowli. Na wznoszenie tak wysokich budynków pozwoliło wynalezienie nowego sklepienia krzyżowo-żebrowego, które już tak nie obciążało konstrukcji. Sklepienia, przypory i łuki przyporowe pozwoliły na zrównoważenie sił i zwiększenie wytrzymałości budynków co zaowocowało większymi oknami oraz wspomnianą wcześniej wysokością konstrukcji. Dla gotyku charakterystyczne są rozety(czyli okrągłe witraże), maswerki(delikatne rzeźbiarskie dekoracje z kamienia), okna zakończone ostrym łukiem wypełnione witrażami. Dla stylu gotyckiego charakterystyczne są również zamki i twierdze obronne otaczane wysokimi i grubymi murami. Przykłady architektury gotyckiej: -katedra Notre Dame(Paryż, bardzo ozdobna budowla), -katedra na Wawelu(Kraków), -zamek w Malborku(słynna twierdza krzyżaków), -zamek w Ogrodzieńcu. Malarstwo i rzeźba nadal pełniły funkcję dydaktyczną i nadal były podporządkowane architekturze choć już nie w takim stopniu. Zaczęły powstawać osobne rzeźby( najczęściej madonny- młode kobiety z dziećmi) odziane w grube szaty, z zakrytym ciałem przykładami rzeźb są: -Madonna z Krużlowej, -ołtarz Wita Stwosza. W malarstwie nastąpił przełom. Obok znanych z romanizmu fresków rozwinęło się malarstwo tablicowe( temperowe obrazy na desce). Artyści zmierzali w kierunku realizmu, często podkreślali emocje na twarzach malowanych postaci. Przykładami malarstwa gotyckiego są: -Climabue "Matka Boska Tronująca", -Giotto "Opłakiwanie".