Question

Na podstawie różnych zródeł wyjaśnij pojęcia;nawa boczna, nawa poprzeczna,układ bazylikowany,prezbiterium,absyda,sklepienie krzyzowe, portal(oczywiscie nie internetowy) witraz, poliptyk

Answer 1

Nawa boczna: W romańskich i gotyckich założeniach wielonawowych, nawa boczna stanowi część przestrzeni kościoła, równoległą do nawy głównej i otwartą na nią (ewentualnie także na dalsze, sąsiednie nawy boczne)

Nawa poprzeczna: nawa prostopadła do nawy głównej w kościele zbudowanym na planie krzyża

Układ bazylikowy: nawa główna jest wyższa od naw bocznych i oświetlana przez okna umieszczone właśnie nad nawami bocznymi

Prezbiterium: Prezbiterium, chór, część przeznaczona dla duchowieństwa w świątyniach chrześcijańskich, mieszcząca ołtarz główny, stalle, czasem również tron biskupi. Prezbiterium było sytuowane na przedłużeniu nawy głównej, skierowane ku wschodowi w związku z orientowaniem świątyń.
Czasami od części kościoła dla wiernych prezbiterium jest oddzielone lekkim podwyższeniem, balustradą i łukiem tęczowym. Niekiedy kościoły romańskie były dwuchórowe, tzn. posiadały dwa prezbiteria - od wschodu i zachodu.

Absyda:Apsyda (lub absyda) – w architekturze pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione addytywnie do bryły świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Występowała już w architekturze rzymskiej, stąd przejęta przez chrześcijaństwo.
Apsydy półkoliste występowały od wczesnego chrześcijaństwa do romanizmu. Gotyk stosował przeważnie wieloboczne zamknięcia naw, czasem są też określane mianem apsyd.
Mała absyda zwana jest apsydiolą.

Sklepienie krzyżowe: sklepienie zbudowane na planie kwadratu z dwóch, przenikających się sklepień kolebkowych, z których pozostawiono górne części sklepień. Podparte jest na czterech filarach lub słupach usytuowanych w wierzchołkach kwadratu (planu pomieszczenia). Podpory znajdują się pod przekątnymi powstającymi przez przecięcie się kolebek. Wzdłuż nich przenoszone są obciążenia. Sklepienie stosowane znacznie częściej niż klasztorne, pozwalało na swobodniejsze kształtowanie wnętrza.

Portal:ozdobne obramienie drzwi wejściowych w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach czasami także drzwi wewnętrznych. Ozdoba w zależności od epoki zróżnicowana pod względem architektonicznym. W starożytnej Grecji była to opaska, w Rzymie fryz, niekiedy portyk. W czasach romańskich portal stanowiła półkolista archiwolta z kilkoma rzędami łuków cofającymi się w głąb ściany i zamknięta tympanonem nad wejściem. Łuki były zazwyczaj pełne rzeźbiarskich ozdób. Podparcie łuków formowano w kształcie filarów, kolumn lub pilastrów. W okresie gotyku został zmieniony kształt archiwolty z półkolistego na ostrołukowy. Renesans i barok cechuje powrót do rozwiązań antycznych często wzbogaconych o rzeźby kariatyd, atlantów, herm. Po połączeniu z balkonem znajdującym się nad wejściem utworzono nową kompozycję dwukondygnacyjną.
We wnętrzach elementy dekoracyjne wykonywane były najczęściej w tynku, stiuku lub w drewnie (przy połączeniu z boazerią).

Witraż: ozdobne wypełnienie okna lub rozety wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki, stosowane głównie w kościołach. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.). Technika witrażu znana była od wczesnego średniowiecza, a rozwinęła się w sztuce gotyckiej. Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji. W średniowieczu witraże pełniły również funkcje dydaktyczne, miały za zadanie przekazywanie treści religijnych ludziom nie znającym pisma.

Poliptyk: typ ołtarza szafkowego składający się z części środkowej i dwóch par, o połowę węższych, ruchomych skrzydeł, które były otwierane bądź zamykane w zależności od okresu roku liturgicznego. Przykładem poliptyku jest ołtarz w poznańskiej katedrze.