Question

Jeden z ważniejszych urzędników dworskich ?Szybko odp. plis !!:)

Answer 1

Urzędnicy Łęczyccy i Sieradzcy do połowy XV wieku

 

Dzielnicowy aparat urzędowy składał się z 3 grup urzędników, które powstały jak w całym kraju dwustopniowo.

Urzędy centralne i dworskie zorganizowano wraz z wyodrębnieniem księstwa ze stolicą w Łęczycy.

Natomiast urzędy lokalne były już w czasach monarchii wczesnofeudalnej.

 

Istniało 23 urzędników łęczyckich i 22 sieradzkich.

W XIII w czas piastowania urzędu nie był określany i zależał od woli książąt. Od XIV w urzędy stały się dożywotnie po zjednoczeniu państwa polskiego.

Jednym z ważniejszych atrybutów władzy jest prawo mianowania urzędników.

Znane przypadki postępowania urzędników świadczące o ich wątpliwym morale, nie spowodowały utraty raz nadanego przez króla urzędu. Za zabójstwo płacił główszczyznę. Jedynym przestępstwem powodującym utratę urzędu natychmiastowo, była zdrada stanu.

Większe znaczenie miały apanaże niż sam tytuł. Czasem urząd przekazany np. bratankowi, ale płynące dochody zatrzymali synowie.

Pierwsze zapisy, dane z epoki Jagiellonów.

Kumulacji urzędów w Łęczyckiem i Sieradzkiem do poł XV w nie występuje.

 

Wstąpienie na tron Wł Jagiełły powoduje zmianę układów sprawowania urzędów w Łęczyckiem i Sieradzkiem.

W XIV i XV stuleciu pierwszoplanową rolę w Sieradzkiem odgrywali Zarębowie z Kalinowy, dostępujący godności kasztelańskich i wojewodzińskich. W końcu XIV w konkurentami do najwyższych godności ziemskich stali się Koniecpolscy, potomkowie możnowładczego rodu Pobogów, wysuwający się na czoło elity feudalnej w Sieradzkiem.

Jakub Koniecpolski, którego – dla niemałych zasług – Wł Jagiełło uhonorował od razu godnością wojewody sieradzkiego 1393-1430, posiada 24 wsie całe i części 2 innych. U podłoża bardzo szybkiego wzrostu majętności tej rodziny leżały urzędy sprawowane przez Jakuba i jego synów:

-          Jana kanclerza koronnego 1434-1442, i

-          Przedbora, kasztelana rozpierskiego 1434-1442, następnie sandomierskiego 1443-1460.

W 2 poł XV w Koniecpolscy mieli już ponad 50 wsi.

Jakub Koniecpolski, wojewoda sieradzki i ochmistrz dworu królowej, za zasługi osobiste, a także starania jego żony Kochny nad wychowaniem królewiczów, otrzymał w 1428 zapis na zamku w Lelowie, który został wykupiony dopiero w 1474.

Kanclerz koronny Jan Koniecpolski dostał w 1433 starostwo sieradzkie, które w rękach tej rodziny przekształciło się w zastawną tenutę dzierżoną dziedzicznie, zaś jego brat, Przedbor, za pożyczenie królowi 1000 florenów wziął zastaw starostwo przemyskie.

Wiadomości o służbie dworskiej późniejszych urzędników łęczyckich i sieradzkich nie są liczne.

Możemy domyślać się, że wraz z synami królewskimi dorastali synowie Jakuba Koniecpolskiego, Jan i Przedbór, których matka była ochmistrzynią królewiczów. Takim dworzaninem był Jan Hincza z Rogowa, który wspołnie z Janem Koniecpolskim utrzymywał szczególnie bliskie kontakty z dworem królowej Zofii, spodziewanej przyszłej regentki Królestwa. Obydwaj też oskarżeni o romans z królową – musieli uciekać przed niełaską WŁ Jagiełły.

W procesie polsko-krzyżackimm w 1442 przesłuchano 8 świadków, wśród nich też jeden z pierwszych panów Królestwa wojewoda sieradzki Jakub Koniecpolski. Był on illiteratus choć nie możemy go posądzać, ż enie doceniał nauki. Wraz z żoną Konstancją, dwórką królowej Jadwigi, prawdopodobnie przybyłą wraz z nią z Węgier, należał do benefaktorów uniwersytetu krakowskiego.

Choć nic nie wiadomo o studiach jego synów, to jednakże Jakub nie osiągnąłby urzędu kanclerza koronnego, gdyby nie posiadał wyższego wykształcenia.

 

Przedbór z Koniecpola (poselstwa w służbie dyplomatycznej w) jeździł z poselstwami na Litwę. W 1438 wysłany przez Zygmunta Kiejstutowicza w celu wybadania opinii księcia w kwestii przyjęcia korony czeskiej przez Kazimierza. Po śm Wł III z ramienia rady koronnej posłował na Litwę, aby skłonić Kazimierza do przyspieszenia przyjazdu do Polski.

Wojewoda – władza na całą dzielnicę.

Kasztelan – władza tylko w obrębie kasztelani

Wojski – zastępca wojskowy kasztelana.

 

W zjednoczonym państwie wojewodowie znajdowali się w grupie najbliższych współpracowników królewskich. Do ścisłej rady królewskiej należał Jakub z Koniecpola. Mieli istotny wpływ na politykę zagraniczną księstwa. Stanowili jednocześnie zespół narady i wykonawczy. Spełniali misje dyplomatyczne, plany wojenne i pokojowe.

Funkcja doradców wymagała stałej obecności wojewodów przy władcy, z którym odbywali objazdy po kraju celem kontroli sądownictwa i administracji lokalnej. Obrazuje to korespondencja, w ciągu 36 letniego urzędowania tylko 11 dokumentów wystawiono w Sieradzkiem, przy czym w większości są to dokumenty królewskie. Jakubowi z Koniecpola podlegało także sądownictwo, pod nim było dwóch sędziów, którzy mu podlegali, niejaki Strzeszek i Mikołaj.

Jako wojewoda musiał zasiadać na wiecach, zajmował pierwsze miejsce wśród asesorów. Od 1425 obecność wojewody na wiecach jest obowiązkowa, a w razie nieobecności musiał wyznaczać następcę. Również od 1425 odnotowujemy równorzędną pozycję wojewody ze starostą. Tylko raz Jakub zajął pierwsze miejsce na wiecu podczas nieobecności starosty, którego notabene zastępował.

Wojewoda i kasztelan mieli funkcje zastępcze księcia.

 

W czasie prowadzenia walk przez Wł III na Węgrzech kasztelanowie dowodzili wojskami zaciężnymi, min 1 1440 Kieżmarku prowadził jeden z oddziałów Przedbór z Koniecpola. Były to czasy gdzie po reformach Kazimierza Wielkiego kasztelanowie w zasadzie nie pełnili funkcji woskowych.

W XIV w upadek grodów kasztelańskich, reorganizacja zarządu państwa i przejęcie przez starostę funkcji wojskowych.

Sąd nadworny przekształca się w ziemski.

 

Answer 2

marszałek,cześnik,wojewoda